„Teatr Wielki w Poznaniu im. Stanisława Moniuszki, czyli Opera Poznańska, zainaugurował swoją działalność 30 września 1910 roku jako filia berlińskiej Staatsoper. Rozbrzmiał wówczas dla poznańskiej widowni »Czarodziejski flet« Wolfganga Amadeusza Mozarta, za czasów dyrektora opery Franza Gottscheida. Także na 100-lecie tej inauguracji, 10 września br., berlińscy artyści ze Staatsoper wystawią tutaj to samo Mozartowskie dzieło” − zapewniał dyrektor Teatru Wielkiego w Poznaniu Michał Znaniecki na specjalnej konferencji prasowej, zorganizowanej z okazji setnego jubileuszu tego przybytku kultury.
„Chciałbym, aby rok jubileuszowy naszego teatru był obchodzony przez cały rok. Będą spektakle ważne dla nas i dla innych teatrów, czasem będą się one odbywać na wolnym powietrzu. Wiele też z nich to prezenty od instytucji, które zaprosiliśmy do współorganizacji cyklu wydarzeń” – podkreślał dyr. Znaniecki.
W programie tych obchodów jubileuszu w 2010 roku znalazło się wiele wydarzeń, będących realizacjami projektów artystycznych, zresztą w ramach współpracy z innymi teatrami i organizacjami − nadal w fazie poszerzania. Jest to np. kilka serii różnej kategorii spektakli, w tym 30-40 pomyślanych jako prezenty dla publiczności, ze wstępem na bilety kupione za przysłowiową złotówkę.
„Teatr Wielki jest beneficjentem tych darów” – stwierdził Michał Grudziński podczas spotkania z mediami. Przedstawienia te odbędą się z udziałem nie tylko artystów z poznańskiej sceny, lecz także m.in.: Teatru Wielkiego Baletu Narodowego (balet „Tańczmy Bacha”), Teatru Wielkiego w Łodzi (balet „Ziemia obiecana”), Opery Wrocławskiej („Falstaff”), Opery Bałtyckiej („Ariadna na Naxos’), Opery Nova w Bydgoszczy („Napój miłosny”), Opery Śląskiej („Carmina Burana”) Opery na Zamku w Szczecinie („Paria”), Opery Śląskiej („Carmina Burana”), Opery i Filharmonii Podlaskiej („Tosca”, wersja koncertowa), Gliwickiego Teatru Muzycznego („Zemsta nietoperza”).
Specjalne prezentacje przygotowały, m.in.: Akademia Muzyczna im. J. I. Paderewskiego w Poznaniu (happening „Upiory w Operze”), Filharmonia Poznańska („Givanna d`Arc, wersja koncertowa), Teatr Nowy, Teatr Animacji, Centrum Kultury Zamek, Biblioteka Raczyńskich, Uniwersytet Adama Mickiewicza (konferencja nt. historii Teatru Wielkiego), Radio Merkury (rozmowy, wywiady), Lions Club (tablica Sali Kameralnej im. Wojciecha Drabowicza, otwartej niedawno, 15 stycznia br., na eksperymentalne spektakle Opery Kieszonkowej), Biblioteka PAN w Kórniku (faksymile recenzji teatralnych od 1910 r.), Jan A. P. Kaczmarek (nowy gong teatralny), Multikino (zniżki na maratony filmowe dla widzów Teatru Wielkiego), Huta Szkła Warta Glass (szklany pegaz we foyer oraz koncert Agi Mikołaj), Urząd Miasta i Muzeum Regionalne w Pleszewie (kopia obrazu Mariana Bogusza). Plakat na 100-lecie powstał w Morski Studio Graficzne.
Odbędą się koncerty dedykowane jako dary od wielu polskich filharmonii, wystąpią również teatry dramatyczne, tańca, teatry lalkowe z całej Polski, w tym poznańskie: Polski Teatr Tańca, Teatr Ósmego Dnia, Tatr Biuro Podróży oraz Teatr Polski.
„Już rozniosła się wieść, że w Poznaniu jest »balanga«, w tym właśnie spektakle za złotówkę” − ze swadą i z nutą żartobliwości mówił dyr. Znaniecki o echu obchodów 100-lecia Teatru Wielkiego w Poznaniu w całej Polsce, rozentuzjazmowany zresztą wieloma zgłoszeniami firm i placówek, organizacji zainteresowanych sponsorowaniem imprez. Akcja promocyjna obchodów i występów gościnnych teatrów spoza Poznania umożliwi mieszkańcom miast, w których mają te placówki swoje siedziby – dostęp do szerokiej informacji na ten temat − na billboardach.
Niektóre spektakle są pomyślane jako współpraca artystyczna dwóch placówek, np. „Skrzypek na dachu” odbędzie się w ramach wymiany śpiewaków między Teatrem Wielkim a Teatrem Muzycznym i na obu scenach. Z kolei w „Amadeuszu” w Teatrze Polskim wystąpi orkiestra Teatru Wielkiego. A podczas Dni Verdiego Filharmonia Poznańska (w listopadzie 2010) w Auli UAM wykona koncertową wersję opery „Joanna d’Arc” z udziałem chóru Teatru Wielkiego.
„Jezioro łabędzie” profesor Ewy Wycichowskiej, która na scenie poznańskiej przywróciła oryginalną choreografię tego baletu, zresztą to nowe opracowanie przekazując w darze Teatrowi Wielkiemu – zapoczątkowało serię przedstawień będących prezentami dla publiczności – za 1 zł. Wśród widzów, którzy wypełnili po brzegi parter i dwa balkony podczas pierwszego spektaklu – dominowała młodzież licealna i studenci, co pewnie jest także pokłosiem licznych zachęt i spotkań, aranżowanych przez zarząd Teatru Wielkiego, skierowanych do młodego widza. Ten udany występ poznańskiego baletu, budzący podziw wykonaniem, układem i także scenografią – zdobył sympatię i spore brawa.
Kolejne spektakle w ramach biletów za 1 zł − to „Karnawał w dawnej Wielkopolsce” − niedawny występ Accademii dell`ARCADIA, orkiestry barokowej (8 lutego br.) oraz najbliższy (22 lutego br.): „Tatrzańskie krajobrazy” Orkiestry Kameralnej l`Autunno.
Wszystkie wydarzenia jubileuszu 100-lecia Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu są objęte honorowym patronatem Marka Woźniaka, marszałka województwa wielkopolskiego.
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki mieści się w gmachu przy ul. Fredry 9 w Poznaniu. Jego budowę rozpoczęto w 1009 roku. Projekt budynku opery przygotował Max Littmann z pracowni Heilmann und Littman w Poznaniu. Gmach opery wyrósł w ciągu 18 miesięcy i był nową siedzibą Teatru Miejskiego.
Polacy przejęli w swoje ręce teatr w 1919 roku. Fasada budynku poznańskiej opery jest olbrzymim portykiem wzniesionym na wzór architektury klasycznej starożytnego Rzymu. Do tego przybytku poznańskiej kultury prowadzą schody ze znajdującymi się po obu stronach kamiennymi rzeźbami: kobiety na lwie oraz mężczyzny z idącą przy nim panterą (patrz fotografie). Na szczycie schodów znajduje się sześć jońskich kolumn trzymających trójkątny tympanon, a zwieńczeniem jest pegaz. Budowla obejmuje także pawilon dawnej restauracji od strony wschodniej i znajdujące się po przeciwnej stronie specjalne wejście dla cesarza.
Wnętrza opery to znakomicie utrzymane liczne halle, foyer i inne pomieszczenia – z ciekawymi dekoracjami, bogato zdobionymi. Widownia teatru mieści 900 osób, które mają do wyboru miejsca na parterze i trzy balkony.
Dotąd Teatr Wielki zrealizował 656 premier z repertuaru operowego, baletowego, operetkowego, musicalowego, symfonicznego i oratoryjnego. Wiele dzieł to zarówno klasyka, jak i kompozycje współczesne, w tym także opery polskie i sporo włoskich, zwłaszcza Giuseppe Verdiego. Stałe pozycje programowe stanowi 40 oper i 15 spektakli baletowych.
Tekst i fot.: Stefania Pruszyńska
Na fot.: Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu od frontu
