Atmosfera podgrzewana rykiem silników i pędem na łeb i szyję metalowych rumaków z wczepionymi w siodła na ich grzbiecie gladiatorami ma coś z szaleństwa. Widownia, wpatrzona z napięciem w kołujących po torze żużlowców, wodzi głowami za nimi. Co rusz powstają z miejsc kibice roznamiętnieni akcjami zawodników, którzy zresztą nie szczędzą sił i z piekielnym ogniem rwą po zwycięskie laury…
Nagle Rafał Wilk, który jest w czołówce 8. wyścigu, uderza w bandę i spada na ziemię. Na leżącego wpada maszyna z rywalem, a zaraz obaj znikają z oczu w tumanie rudego pyłu. Wzburzona, przerażona a bezsilna na ławce stadionowej, jestem zdana jedynie na oczekiwanie na komunikat z megafonu.
Po paru minutach? domyślam się bardziej niż to widać − na torze jest wreszcie służba medyczna. I uwija się przy obu leżących. Martin, jak później ustaliłam jego i drugiego zawodnika tożsamość − wstaje z pomocą lekarza czy sanitariusza. Kuleje, odprowadzany poza tor. Rafała zanoszą do karetki, która odjeżdża na sygnale.
A z megafonu płyną słowa. Co one znaczą wobec niewiadomej…
„Publiczność jest współwinna czy niewinna?” − rozmyślam, przygnębiona. „Gdyby nie chciała oglądać takich zmagań, ta dyscyplina nie miałaby racji bytu. Komu zależy na tym, by młodych wystawiać na takie ryzyko? Kto ich zachęca do uprawiania tych karkołomnych piruetów na motorach?” − rozważam.
Później dowiaduję się, że Rafała przewieziono do krośnieńskiego szpitala i natychmiast zoperowano. Złamanie kręgosłupa na wysokości lędźwi − wysoka cena brawury! Jaka, wiedzą ci, którzy przeżyli długie miesiące leczenia i rehabilitacji. W cierpieniu, smutku, niepokoju, lęku, poczuciu przerażającej samotności, gdy nie ma nikogo blisko, przy łóżku…
PSŻ Poznań zorganizował zbiórkę pieniędzy na leczenie. Zbierali je na trybunach wśród widzów 21 maja 2007 r. członkowie fanklubu „Skorpiony”. W puszkach darczyńcy złożyli 3064 zł i 13 gr. Nie brakuje ludzi dobrej woli w Poznaniu.
Polskie tory żużlowe najbezpieczniejsze na świecie. Szukając informacji w Internecie, natrafiłam na „Czas na dyskusję o bezpieczeństwie żużlowców” − wiadomość PAP-owską w Sports.pl z 28 maja 2007 r. „Według przewodniczącego Głównej Komisji Sportu Żużlowego Piotra Szymańskiego polskie tory należą do najbezpieczniejszych na świecie i spełniają wymogi Międzynarodowej Federacji Motocyklowej (FIM)”.
Ta opinia jednak nie ma mocy zaklęcia i nie gwarantuje młodym zawodnikom bezpieczeństwa.
Żużlowy maj w czerni. W tym ekstremalnym sporcie, jak wielu ocenia żużel, maj okazał się dramatyczny dla niejednego śmiałka. Rafał Wilk − w Poznaniu. Młodziutki, 20-letni Czech Michal Matula zmarł w szpitalu po wypadku na torze żużlowym w Krośnie − taki był finał uderzenia w bandę. Podczas innych spotkań, np. ekstraligi, Tomasz Jędrzejak z Atlasu Wrocław i Krzysztof Buczkowski z Polonii Bydgoszcz doznali kontuzji, podobnie jak Wiesław Jaguś w szwedzkim Eskilstunie podczas Grand Prix. Lista jest dłuższa (por. Jakub Michalak, Filip Łazowy, „Kartki za agresję na żużlu?”, „Gazeta Wyborcza”, Toruń, 13. 06. 07).
Zawodnicy tracą życie po takich wypadkach. Albo są okaleczeni i muszą odbywać długie terapie.
W artykule w Sports.pl jednym z opiniodawców w sprawie bezpieczeństwa i wypadków na torach żużlowych jest młody były sportowiec żużla Krzysztof Cegielski, który 3 czerwca 2003 roku doznał urazu kręgosłupa, a teraz jest sparaliżowany.
Groźnych sytuacji jest wiele. A gdy zawodnicy szarżują czy ze zmęczenia popełniają błędy, prawdopodobieństwo gwałtownego zdarzenia i urazu jest wyjątkowo duże.
Czy można w ogóle mówić o bezpieczeństwie, gdy walka z rywalami o zwycięstwo wymaga mierzenia się zarówno z tym, co przewidywalne, jak i nie dające się przewidzieć? Zwłaszcza gdy tak wiele zależy również od sprawności metalowych rumaków. Groźnych w pędzie, nad którymi nie sposób w pełni panować w emocji i niepohamowanej woli przekraczania własnych, naturalnych barier.
Plastrony także okazały się niebezpieczne − wypadek zaczepienia się zawodnika o ten identyfikator na jednym z torów uzmysłowił organizatorom także i takie zagrożenie.
Obserwatorką zawodów na torze poznańskiej „Olimpii” byłam po raz pierwszy. Od tego dnia, tj. 3 maja 2007 roku, nie mam już w planach bywania tam widzem zmagań współczesnych gladiatorów. Młodych ludzi, dla których jest tyle innych zwycięskich perspektyw.
Stefania Pruszyńska
Fot.: Maciej Włodarski
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
