W Centrum Kultury „Zamek” w Poznaniu prof. Franciszek Starowieyski tworzy obraz o niepospolitych gabarytach 8 x 3 m, poświęcony dramatowi ofiar krwawego Poznańskiego Czerwca 1956 roku. W sali nr 240 znany, okryty sławą artysta przygotował projekt – ideę na kartce, a teraz nanosi postacie na płótno. Węglem, kredą i pastelą.
Aby osiągnąć zamierzony cel, korzysta z pomocy asystującego mu młodego artysty Michała Torzewskiego, ubiegłorocznego absolwenta warszawskiej ASP, a także – z podpowiedzi obecnych na sali: Jana Grabkowskiego, starosty powiatu poznańskiego czy krewnych ofiar i świadków tych zdarzeń mających doprecyzować: ilu, w jakim wieku byli zabici i jakiej płci były te ofiary.
Fotografie, które otrzymał mistrz, okazały się niewyraźne. Wcześniej na konferencji prasowej komentował je:
– Nie widać twarzy tych ludzi. Nigdzie nie widzę krwi, pozabijanych postaci i pętających się między tym wszystkim dzieci.
Franciszek Starowieyski ciągle mówi, komentuje, dopytuje, popijając kawę, paląc papierosa. Nie sposób byłoby dzieło to tworzyć bez użycia drabiny. A i bez dialogu. Artysta jednak wchodzi na stopnie drabiny ostrożnie, z wysiłkiem – widać, że nie jest to dla zajęcie łatwe dla jego zmęczonych, chorych nóg.
Dzisiaj, w drugi dzień malowania, skupia się na fragmentarycznie naszkicowanej postaci z prawej strony dzieła. Cedząc ściśniętym głosem jej charakterystykę: „Teraz ta zaraza…” – dorysowuje czaszkę. Zaraz też dopytuje swojego asystenta o jej proporcje, zwłaszcza o czoło.
Obraz 7 czerwca o godzinie 18.00 już ma zarys głównych elementów. Z lewej strony jest widoczne skupisko głów ludzkich z dramatycznym wyrazem twarzy, ciągle uzupełnianych według sugestii F. Starowieyskiego przez jego młodego artystę-asystenta. W centralnej części obrazu dominuje postać kobiety obnażonej do ud, a z prawej – powstaje owa „zaraza” z kilkoma nogami o kształcie brył ostrosłupa, wywołująca skojarzenia z przyczyną dramatycznych zdarzeń: kolosem na glinianych nogach… fałszem komunizmu… śmiercią…
Publiczność z uwagą śledzi przebieg rysowania. Widzami są zarówno dzieci, młodzież, jak i dojrzali, a nawet osoby wiekowe. Zamysł takiej prezentacji aktu tworzenia obrazu przez artystę przyciągającego uwagę niekonwencjonalnymi pomysłami czy prowokacjami, nie pozostaje bez echa. Jednak spodziewałam się tłumów. Może jutrzejszy teatr malowania tego obrazu przed publicznością, zaplanowany od 17.00 do 22.00, sprawi, że dotrze do sali 240 na II piętro CK „Zamek” większa kolejna – poza już wierną – grupa zainteresowanych ideą uczczenia pamięci ludzi, którzy tu w Poznaniu w czerwcu 1956 roku zginęli, upominając się o prawo, Boga i chleb – obrazem naściennym F. Starowieyskiego?
„Teatr rysowania”, bo tak też nazwano to przedsięwzięcie, Franciszek Starowieyski wraz ze swoim asystentem kontynuował przez następne 2 dni, nawet pracując do nocy. Na obrazie przybyło mnóstwo szczegółów, które coraz bardziej tchną dramatyzmem w tworzonej alegorii pamiętnego poznańskiego powstania w 1956 roku.
Prawostronna część dzieła, z cienkimi przezroczystymi igłami w ciele rubasznej zarazy – wywołuje odruch niechęci, uczucie wstrętu. Ta postać jako żywo kojarzyć się może z patologią ustroju lat 50. – nie do dotykania, bo „ukłuje, okaleczy każdego śmiałka, oponenta, krytyka, buntownika”.
Tragedię uwidacznia lewa strona obrazu. Postać centralna – kobieta wyraża bunt, walkę, prawdę i godność.
Był to po raz pierwszy „Teatr rysowania” na zamówienie, lecz Franciszek Starowieyski wyraźnie podkreślał, że podjął się tego dzieła przede wszystkim z pobudek wyższych – poczucia więzi emocjonalnej z ofiarami i uczestnikami poznańskich wydarzeń w czerwcu 1956 roku.
Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
