Rozmowa z Antonim Luczysem, członkiem Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, oddziału w Poznaniu
W Pana życiorysie Wilno to miejsce szczególne…
− Tak, pochodzę z Wilna, urodziłem się tam w 1930 roku.
Jak Pan z tej perspektywy czasowej i obecnie mieszkaniec Poznania ocenia obecne relacje międzyludzkie?
− Tu nie ma teraz żadnego serca, żadnego ducha, sentymentu do naszej kultury. Wszystko jest tak brzydko oparte o walkę o byt, a to kosztuje ducha i serce… Kiedyś trzeba było być. Jeśli prezentowałeś odpowiedni poziom, kulturę – to byłeś. Teraz decyduje pieniądz. „Bez serc, bez ducha… to szkieletów ludy” − na to nie ma rady.
Czyżby zabrakło romantyków, idealistów?
− Obawiam się, że w tej chwili z racji sytuacji polityczno-ekonomicznej nikt nam nie pozwoli myśleć romantycznie. Takie myślenie umiera.
A powracając do wątków wileńskich, w tym do znanego wielu choćby z nazwy kaziuka. Ciekawi mnie, jak Pan wspomina to święto z Wilna.
− Pierwszy mój kaziuk przeżyłem w 1939 roku. A dokładnie 4 marca 1939 r. Byłem na tym kaziuku z moimi rodzicami. A dodam, że później, właśnie w 1939 r., mój ojciec trafił do niewoli, w której przebywał do 1945 r., więc byłem w czasie wojny jedynym mężczyzną w domu… mając 10 lat i kolejnych kilka.
Tamten pierwszy kaziuk był troszkę inny od tego, który mamy teraz tu, w Poznaniu. Był on bardziej folklorystyczny, naturalny. To był rodzaj targu, kiermaszu. Organizowano go na pl. Łukiskim, tzw. Łukiszki w okolicy kościoła św. Jakuba i Filipa… To było szaleństwo handlowe. Kupowano tam jako prezenty wiele przedmiotów. Wszystko naturalne, żywność prosto z gospodarstwa: masło w osełkach, naturalna śmietana, wypieki i tak wiele innych wyrobów. Przyjeżdżali z nimi do Wilna na ten kaziuk ludzie ze wsi, którzy cierpiąc wielką biedę, starali się wykonać to, co miało szansę być kupione w mieście – rękodzieło na przykład, a i ciekawe, dzisiaj już raczej niespotykane przedmioty, jak wałki do wałkowania bielizny. Artystów nie było, tylko lokalne, małe zespoły ludowe. Nie było też takiej organizacji jak teraz w Poznaniu.
Przypominam sobie przy okazji pewną historyjkę, która wiązała się z tym, co komuna uczyniła z Wilnem i jak na to reagowaliśmy. Bo komuna niszczyła architekturę, usuwała wykusze i gzymsy z kamienic. Wyrównywała. To dramatyczne. Reakcje na to były… wiadomo jakie, ale żal pozostał.
Kiedyś na postawionym w Wilnie pomniku Lenina, na jego ręce, postawiono wiadro z nieczystościami. Wiadro to szybko zrzucono. Dla nas, młodych wilnian: żulików, chuliganów, to była wielka radość.
A w Pana ocenie, opinii Wilnianie w Poznaniu i w innych regionach są liczni? I jak się układają Wasze kontakty, spotkania?
− Muszę pani powiedzieć, że choć jest to Towarzystwo, to Wilnian jest już mało. Przeważnie poza zorganizowanymi imprezami nie mam z nimi kontaktu. Trochę smutne to jest. Jednak mam rodzinę.
Z Antonim Luczysem rozmawiała Stefania Pruszyńska
Na fotografii Antoni Luczys
Fot.: Stefania Pruszyńska
Publikacja z Gazety Autorskiej „IMPRESJee” www.impresjeee.blox.pl, z 13 kwietnia 2012 r.
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
