Nauka kojarzy się zwykle ze żmudnymi badaniami i recenzjami naukowymi. Czasem jednak coś pójdzie nie po myśli albo zdarzy się wpadka – i to okazuje się przełomem. Tim James zebrał takie przykłady i opisał w swojej książce „Przypadkiem. Jak największe (niezamierzone) odkrycia zmieniły świat”.
„Tak naprawdę to przerażające, jak wiele razy naszemu gatunkowi zwyczajnie się poszczęściło. Jak się przekonamy, niektórych z najważniejszych wynalazków ratujących życie i doniosłych odkryć dotyczących wszechświata dokonano tylko dlatego, że coś gdzieś poszło nie tak. Zarazem to właśnie te nieoczekiwane zbiegi okoliczności sprawiają że nauka jest tak ekscytująca. Nigdy nie wiadomo, kiedy jesteśmy blisko tego, by zmienić świat, ani przy jakiej okazji pojawi się następny przełomowy pomysł. Czasem wcale nie chodzi o to, żeby być we właściwym miejscu i we właściwym czasie – wręcz przeciwnie, przełom często następują dzięki temu, że ktoś znalazł się w niewłaściwym miejscu i w niewłaściwym czasie” – pisze we wstępnie Tim James, autor kilku książek popularnonaukowych, który z wykształcenia jest chemikiem i pracuje jako nauczyciel.
Autor podzielił książkę na cztery części: niezdarność, nieszczęścia i porażki, niespodzianki oraz momenty eureki. Przeprowadza czytelnika przez przykłady odkryć i wynalazków, które często wpływają na nasze codzienne życie: antybiotyki, telefon, rozrusznik serca, guma, sztuczne barwniki, nietłukące się szkło, proszek do usuwania osadu z kamienia, ale też leki na zaburzenia erekcji, torebki na herbatę, płatki śniadaniowe czy superglue.
Nie zabrakło też tych najbardziej znanych naukowych „przypadkowych” odkryć jak np. prawa fizyki Isaaca Newtona (słynna historia ze spadającym jabłkiem).
Książkę szybko się czyta – jej rozdziały są krótkie, napisane lekkim piórem, a jednocześnie merytoryczne i treściwe. Autor nie tylko pokazuje „przypadkowe” odkrycia, ale też podaje ich zastosowanie w codziennym życiu.
A komu będzie mało, może jeszcze przeczytać część o układzie okresowym… przypadków. „W układzie okresowym mamy dziewięćdziesiąt dwa naturalnie występujące pierwiastki, z czego aż sześćdziesiąt osiem zostało odkrytych przypadkiem (dwa z nich dzięki wodorostom)” – czytamy. Tim James krótko opisuje każdy z nich, dodając, czy był to np. „ślepy traf”, „zupełny przypadek” czy „niespodzianka przy rozkładzie”.
I tak np. polon wynaleziony przez małżeństwo Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie to „niespodzianka przy rozkładzie”. „Pierwotnie chcieli oni zgromadzić zapas uranu, ale przy okazji natknęli się na ten pierwiastek” – czytamy.
Książkę, wydaną przez Wydawnictwo Insignis, zamyka pięć dodatków – popularnonaukowych opisów: powstawania tęczy, srebrnego ekranu, niestabilnych jąder atomowych, fizyki kwantowej i antyrównoległego DNA.
W mojej ocenie „Przypadkiem” Tima Jamesa może być dobrym wyborem lektury na wakacje – lektury lekkiej, nieprzytłaczającej, do odłożenia właściwie w każdym momencie (dzięki krótki rozdziałom nie straci się wątku), a jednocześnie edukującej.
Agnieszka Kliks-Pudlik
Źródło: Serwis Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl
Tytuł i fot. okładki: Redakcja Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 34-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
