Chciałam o kulturze napisać/naprawdę inteligentnie/lecz zaczęły kule świstać/i szyby dygotać i pękać./„Pochyliłam się” – jak każe przepis/– nad dziejami dwudziestolecia,/ale z pióra kleks czerwony zleciał/i kartki ktoś krwią pozlepiał./Rym się na gromadę zwlókł;/jest go dosyć… Tyle pokoleń…/Lecz zbryzgano mózgiem bruk/i bruk się wzdyma powoli./Myśleć zaczął, choć ledwo się dźwiga/i do zapytań ośmiela –/– „Czemu zawsze rządzi inteligent,/a do robotników się strzela?”/ Niemy dotąd warknął koci łeb,/splunęła granitowa kostka:/„Znowuśmy się dali wziąć na lep,/położono nas – jak zawsze – mostem”./A ja na tym moście jak kiep/do essayu oczy przysłaniam,/krew nie płynie już, już tylko skrzep/Rozstrzelano moje serce w Poznaniu./ O kulturze… Próba wzniosłych syntez,/artystycznych intuicji zgranie…/Ja nie mogę… Ani kwarty, ani kwinty./Rozstrzelano moje serce w Poznaniu./Ni gorące ono, ni zimne./Szkoda kul. Szkoda leków na nie./Moje serce – wszak to tylko rymy…/Rozstrzelano moje serce w Poznaniu. Rozstrzelano moje serce, Kazimiera Iłłakowiczówna
To tutaj, w Poznaniu, Kazimiera Iłłakowiczówna,wstrząśnięta wydarzeniami i krwawym plonem protestu robotników, do których strzelano w czerwcu 1956 r., napisała już 4 lipca przytoczony wyżej wiersz „Rozstrzelano moje serce”.
Kiedy trzeba będzie iść
w daleką ciemność
niechby ta jedna nić
została ze mnie.
Niech oderwie się cała reszta
i spadnie w przepaść –
to jedno niech trwa na wieczność
dźwięczne, choć ślepe.
Bo tym, co za życia żyło
żywe najbardziej –
nieśmiertelna za grobem miłość
nie pogardzi.
Taki testament pozostawiła Kazimiera Iłłakowiczówna w strofach wiersza Niechby ta jedna nić.
Wystawą pamiątkowych fotografii pn. W poezji skamieniało – jest żywe w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu, poświęconą Kazimierze Iłłakowiczównej, poetce wpisanej w pamięć wielu Poznanian, przypomniano jej biografię. Tak uczczono 30. rocznicę śmierci poetki. Ekspozycja została ujęta w ramy programu obchodów Kaziuka Wileńskiego, organizowanego w stolicy Wielkopolski przez Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej od 20 lat.
Na wystawie, otwartej podczas wernisażu 4 marca br., wyeksponowano fotografie wizerunku Kazimiery Iłakowiczówny, miejsc na Litwie, w których ona przebywała w dzieciństwie bądź z którymi były splecione jej późniejsze drogi, spotkania z ludźmi. Zobrazowano na tej ekspozycji także dzieje poetki w Poznaniu, z którym związała swoje dojrzałe życie, aż do końca.
O Kazimierze Iłłakowiczównie pamięta wielu ceniących jej wkład twórczy w literaturę i kulturę, ideę zbliżania dwóch kultur polskiej i litewskiej, hołubienia pamięci o Polakach na Litwie i utrzymywania z nimi ożywionych kontaktów. Do muzeum jej imienia, utworzonym w mieszkaniu przy ul. Gajowej, w którym poetka mieszkała i gdzie zachowano ład, pamiątki jak za jej życia, przyjeżdżają wycieczki nie tylko z wielu polskich miast, lecz także z zagranicy.
Organizatorzy wystawy jednak zadumali się nad pytaniem, jakie zainteresowanie tą poetką i muzeum przejawiają sami poznaniacy. Jak wyrażają wdzięczność, że tutaj żyła i to miasto pokochała… Upomnieli się tą ekspozycją o pamięć o Kazimierze Iłlakowiczównie. W przeświadczeniu, że nie tylko przypomną w ten sposób jej postać, lecz także zachęcą do odwiedzin mieszkania − muzeum, w którym jest możliwość poznania jej losów, dorobku twórczego, zachowań, zwyczajów. Niektórzy wiedzą na przykład, że bardzo rzadko przyjmowała, miała liczne ciekawe epizody, a siebie samą traktowała w sposób szczególny… Warto zgłębić te tajemnice.
Stefania Pruszyńska
Fotografie:
1. K. Iłłakowiczówna na płaskorzeźbie, fot. z wystawy w moim obiektywie: Stefania Pruszyńska
2. Tablica pamiątkowa w krużganku kościoła Dominikanów w Poznaniu, fot.: Stefania Pruszyńska
3 i 4. Widok wystawy W poezji skamieniało – jest żywe w WUW w Poznaniu, fot.: Stefania Pruszyńska
Fot. 5, wyeksponowana na wystawie, utrwalona moim obiektywem: Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
