Głównymi bohaterami organizowanej co rok w Sztokholmie 10 grudnia uroczystej ceremonii są uhonorowani Nagrodą Nobla za swoje wybitne osiągnięcia przedstawiciele: fizyki, chemii, fizjologii i medycyny, literatury, ekonomii i działalności na rzecz pokoju – dziedzin wyznaczonych przez Alfreda Nobla, fundatora tej nagrody.
W ubiegłą niedzielę przed licznym audytorium i w odświętnej oprawie w Filharmonii Sztokholmskiej złote medale i dyplomy Nagrody Nobla odebrali z rąk króla Szwecji Karola XVI Gustawa reprezentujący fizykę – Rainer Weiss, Barry C. Barish, Kip S. Thorne, chemię – Jacques Dubochet, Joachim Frank i Richard Henderson, fizjologię i medycynę – Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young, ekonomię – Richard H. Thaler, laureat Literackiej Nagrody Nobla – brytyjski pisarz Kazuo Ishiguro. Natomiast Pokojową Nagrodę Nobla, przyznaną ICAN – Międzynarodowej Kampanii na rzecz Zniesienia Broni Nuklearnej, przyjmowała przedstawicielka tej organizacji w Oslo.
W fizyce uwagę i uznanie Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk zdobyła budowa detektora LIGO i obserwacje fal grawitacyjnych. To zasługa laureatów tegorocznej Nagrody Nobla: Rainera Weissa, Barry`ego C. Barisha oraz Kipa S. Thorne`a. Detektor LIGO dokonał pierwszej bezpośredniej obserwacji fal grawitacyjnych. Kolejnym osiągnięciem badaczy jest zbudowanie przez nich interferometrów – urządzeń wykrywających fale grawitacyjne. Nauka zdobyła nowe narzędzie do obserwowania czasoprzestrzeni, które astrofizyk prof. dr hab. Michał Bejger z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (CAMK) porównuje do „ucha”, podczas gdy popularne już w obserwacji naukowej teleskopy stanowią dla badaczy „oko”. „Dzięki niemu możemy z dużą dokładnością wykrywać rzeczy, których nie widać, jak np. czarne dziury” – tak w rozmowie z PAP objaśnia prof. Bejgier, który wraz z zespołem z Virgo-POLGRAW (tworzą go m.in. astrofizycy z CAMK) uczestniczy w projekcie LIGO w ramach międzynarodowego konsorcjum LIGO-Virgo.
Królewska Szwedzka Akademia Nauk za najwybitniejszych w tym roku w dziedzinie chemii uznała: Jacquesa Dubocheta, Joachima Franka i Richarda Hendersona. Zostali oni docenieni za wniesienie do nauki prac nad metodą mikroskopii krioelektronowej, umożliwiającą obrazowanie dużych cząsteczek biologicznych (biomolekuł) w rozdzielczości niemal atomowej. W praktyce te osiągnięcia naukowe tegorocznych noblistów z chemii otwierają nową erę w dziedzinie badań biochemicznych.
Fizjologia i medycyna odnotowała kolejne przyznawane przez Instytut Karolinska laury Nobla, które za odkrycie molekularnych mechanizmów kontrolujących rytmy okołodobowe organizmów otrzymali w Sztokholmie trzej Amerykanie: Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young.
Tegoroczny noblista literacki – brytyjski pisarz Kazuo Ishiguro zasłużył się w opinii Akademii Szwedzkiej tym, że w swoich powieściach „o wielkiej emocjonalnej sile odkrył pustkę kryjącą się za iluzorycznym poczuciem łączności ze światem”. Pisarz ten jest autorem powieści: „Malarz świata ułudy” – najbardziej znanej, „Pejzaż w kolorze sepii” i „Okruchy dnia”. Te wydawnictwa są również dostępne dla polskich czytelników w Polsce – ukazały się w polskich przekładach.
Przyznawaną przez Komitet Noblowski Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii tym razem wyróżniono Richarda H. Thalera. Naukowca doceniono za „wkład w ekonomię behawioralną”. To dziedzina, która posługuje się wynikami badań socjologicznych i psychologicznych do weryfikacji założeń ekonomii. Ekonomia behawioralna rozrasta się o wiele dziedzin, przydatnych w badaniach i ekonomii społecznej. W werdykcie Szwedzkiej Akademii Nauk wskazano, że profesor Richard Thaler swoimi badaniami i teoretycznymi rozpoznaniami umożliwił łączenie analiz ekonomicznych z psychologicznymi motywami indywidualnego podejmowania decyzji. Profesor R. Thaler jest związany pracą z Uniwersytetem i Szkołą Biznesu w Chicago.
Norweski Komitet Noblowski przyznał Pokojową Nagrodę Nobla Międzynarodowej Kampanii na rzecz Zniesienia Broni Nuklearnej – ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons), organizacji założonej w 2007 r. w Australii, mającej obecnie siedzibę w Genewie, która od początku wytrwale wskazuje na katastrofalne humanitarne konsekwencje użycia w jakikolwiek sposób broni jądrowej oraz podejmuje wysiłki, by osiągnąć zakaz takiej broni w skali całego świata. Temu ma służyć traktat podpisany przez wszystkie kraje. O przyjęcie takiego traktatu ICAN zabiegała już w lipcu br. w ONZ, lobbując na jego rzecz. Nie poparło go jednak 9 mocarstw jądrowych. ICAN to organizacja mająca formę koalicji wielu organizacji ze 100 krajów. Przewodniczy jej Beatrice Fihn, która przedstawicielom mediów przekazywała, że otrzymana nagroda posłuży do dalszych działań na rzecz uwolnienia świata od broni jądrowej.
W przeszłości, po ocenie niezwykle dramatycznych skutków, osiągnięto takie porozumienia i wprowadzono m.in. zakazy broni chemicznej i biologicznej.
Stefania Pruszyńska
Informacje źródłowe: witryna www.nobelprize.org, PAP – Nauka w Polsce, TVN, Wikipedia
— Stefania Pruszyńska
Stefania Golenia (Stefania Pruszyńska)
Redaktor, dziennikarka. Autorka: esejów, recenzji, felietonów, wywiadów i rozmów, reportaży, fotoreportaży, fotografii reportażowych. Poetka i autorka utworów artystycznych: różnych gatunków literackich i rysunków, grafik, obrazów.
*MOJA PRACA W REDAKCJACH I WYDAWNICTWACH: niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), polsko-amerykańskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000). Współpraca z prasą polonijną: dwutygodnikiem „Kurier” – Hamburg (od 1993 r. do 2010 r.), wydawanymi w Londynie tytułami: „Tydzień Polski”, „Dziennik Polski” i z czasopismami w Polsce – o profilu kulturalnym, społeczno-kulturalnym czy literackim, w tym z ukazującymi się w Poznaniu: miesięcznikiem kulturalnym „Arkusz”, kwartalnikiem: „Protokół Kulturalny” (aktualnie). W poprzednich latach również – z miesięcznikami: „Welcome to Poznań”, „Merkuriusz Polska”, kwartalnikiem – Magazyn Muzyczny „Brzmienia” oraz m.in.: „Aspektami Kulturalnymi”. TAKŻE JAKO REDAKTOR-KOREKTOR: mediów drukowanych, publikacji książkowych, monografii, albumów, biuletynów szkół wyższych, prac naukowych czy redaktor prowadząca rzadkich tematycznie publikacji książkowych, np.: „Księga romska. Autobiografia. Prawo. Słownik” Władysława Iszkiewicza (2013 r., wyd. Fundacja „Bahtałe Roma”), we współpracy ze Związkiem Literatów Polskich, poznańską Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa (WSNHiD), Domem Wydawniczym „Netter” – wydawcą „Merkuriusza Polska”, Wyższą Szkołą Bankową w Poznaniu (WSB), redakcjami oraz fundatorami wydawnictw na rzecz popularyzacji dorobku kultury, zwłaszcza w Poznaniu i Wielkopolsce.
Od 2007 roku jestem redaktor naczelną, wydawcą i realizatorką mediów autorskich: Gazety Autorskiej „IMPRESJee” (nr 2190 w rejestrze prasy i czasopism SO w Poznaniu, maj 2007). Redaguję także własny Portal Autorski IMPRESJee.pl. Ponadto prowadzę własne witryny artystyczne: Poezja, Stefania Pruszyńska oraz ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska.
**MOJA TWÓRCZOŚĆ ARTYSTYCZNA: literacka i plastyczna. Utwory literackie różnych gatunków, rysunki, grafiki, obrazy. PUBLIKACJE UTWORÓW POETYCKICH W WYDAWNICTWACH KSIĄŻKOWYCH: w zbiorze wierszy „Szepty dalekobieżne” (San Francisco, 2009), w polsko-niemieckiej antologii polskiej poezji IV– Anthologie der polnischen Lyrik IV „Jak podanie ręki” – „Wie ein Haendedruck” (wyd.: Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018), w Antologii poezji współczesnej X, tłumaczenie polsko-francuskie – „Jak podanie ręki” – „Comme serrer la main” (wyd.: Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018) i in. PUBLIKACJE W CZASOPISMACH: „Protokół Kulturalny”, „Welcome to Poznań”, „Merkuriusz Polska” oraz MEDIACH INTERNETOWYCH: Gazeta Autorska „IMPRESJee” www.impresjeee.blox.pl i Portalu Autorskim IMPRESJee.pl www.impresjee.pl i innych. W WITRYNACH AUTORSKICH: Poezja – Stefania Pruszyńska oraz ArtGrafPoeFoto – Stefania Pruszyńska. PREZENTACJE, m.in.: w Radiu Emaus (2012 r.) w cyklu audycji „Posłuchaj bicia serca”, na spotkaniach autorskich w poznańskim Klubie Literackim „Dąbrówka” (2013, 2017 r.) i in. np. w ramach festiwali organizowanych przez Fundację „Bahtałe Roma” w Poznaniu i Nieszawie, „Domu Bretanii”, w Auli UAM (20 sierpnia 2017 r.). Natomiast za granicą – na Krecie (Adelianos Kampos i Rethymno, 2010 r.). EKSPOZYCJE PRAC PRAC PLASTYCZNYCH NA WYSTAWACH: VIII MASTRiN pn. Harmonia – w Pałacu Działyńskich w Poznaniu (w Roku Czesława Miłosza – 2011), w Bibliotece Publicznej w Buku, w Auli UAM 20 sierpnia 2017 r., w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim (okołokonferencyjna, związana z wprowadzaniem do szkół zajęć o kulturach – 14 grudnia 2017 r.). Pokazy: w Klubie Literackim „Dąbrówka” (2013 i 2017 r.), a wcześniej – podczas spotkań autorskich: na Krecie (Adelianos Kampos i Rethymno 2010 r.). PUBLIKACJE GRAFIK JAKO ILUSTRACJE, m.in.: w zbiorze moich wierszy „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), w prasie drukowanej (np. „Welcome to Poznań”), na okładkach wydawnictw książkowych związanych z Lednicką Wiosną Poetycką wyd. przez Związek Literatów Polskich: „Żeby marzyć” – wiersze dzieci, „W Gaju Poezji. Lednicka Wiosna Poetycka 1997 – 2015”, oprac. Jana Grada, w Gazecie Autorskiej „IMPRESJee” i Portalu Autorskim IMPRESJee.pl oraz we własnych artystycznych witrynach autorskich: ArtGrafPoeFoto i Poezja, Stefania Pruszyńska.
***NAGRODY: w 1996 r. – miesięcznika kulturalnego „Arkusz”, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” – za felieton, a „Dziennikarskie Koziołki 2017” w kategorii: Redakcja, przyznane przez Wielkopolski Oddział Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej, wręczono mi podczas gali laureatów 9 maja 2017 r. na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
NAUKA. Wiedzę akademicką zdobywałam w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i poznańskiej Akademii Ekonomicznej. POGLĄDY. Jestem zwolenniczką rozwoju dialogu kultur różnych narodów za pośrednictwem indywidualnych twórców i przedstawicieli organizacji środowisk artystycznych, kulturalnych i naukowych.
