Odchodząc, profesor Maria Janion pozostawia nas z wdzięcznością za swe naukowe dokonania i w zatroskaniu o przyszłość polskiej kultury, o przyszłość podstawowych wartości życia zbiorowego – ocenił prof. Bogusław Dopart, literaturoznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
„O ile nie zwodzi mnie pamięć – swe ostatnie książki autorskie wydała Maria Janion przed 11 i 14 laty, a jednak jej obecność jako humanistki i literaturoznawczyni dawała się odczuć nieprzerwanie” – podkreślił w rozmowie z PAP prof. Bogusław Dopart, kierownik Katedry Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu Wydział Polonistyki UJ i przewodniczący Oddziału w Krakowie Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
W jego ocenie obecność Janion dawała się odczuć poprzez aktywność jej uczniów i poprzez ciągłe powroty do jej publikacji. „Jako nauczyciel akademicki w każdym kolejnym cyklu wykładowym miałem okazję – i potrzebę intelektualną – nawiązywania do ustaleń badawczych profesor Janion” – powiedział prof. Dopart.
Jak wspominał, dla badaczy romantyzmu jego pokolenia wielką przygodą poznawczą była lektura „Gorączki romantycznej” (1975). „Ta książka 50-letniej wówczas uczonej była prawdziwą janionowską syntezą romantyzmu. Skupiała się na kluczowych problemach tej epoki, ukazywała nowy horyzont europejskich studiów nad romantyzmem. Ujawniała osobowość badawczą autorki i jej wielkie tematy takie jak historia, egzystencja, wyobraźnia, dziedzictwo romantyczne. Ta książka utworzyła niemożliwą do pominięcia płaszczyznę odniesienia dla naszych badań – a nie wątpię, że dotyczy to również młodszych generacji badaczy” – opisywał profesor.
Jego zdaniem wcześniejsze książki Marii Janion: „Romantyzm – rewolucja – marksizm. Colloquia gdańskie” (1972) oraz „Humanistyka: poznanie i terapia” (1974) „utworzyły niezmiernie ważny standard dla badaczy romantyzmu: konieczność ujmowania problematyki epoki w najszerszym kontekście współczesnej humanistyki”.
Zwrócił uwagę na drugi, wielki – według niego – sektor prac Marii Janion: badania nad literaturą jako filozofia kultury, twórcza refleksja nad żywą tradycją. „Refleksja połączona ze stanowczą, krytyczną weryfikacją stereotypów na temat romantyzmu, ale i krytyką mitów narodowych. Taka twórczość wyznacza najwyższy pułap aspiracji humanisty jako myśliciela i członka społeczeństwa” − stwierdził literaturoznawca z UJ.
Zauważył także, że Janion nie ukrywała swego zaangażowania ideowego – związana była m.in. ze Stowarzyszeniem na rzecz Humanizmu i Etyki Niezależnej, Unią Pracy. „Swe wybory ideologiczne śmiało manifestowała w przestrzeni publicznej, tworząc w gronie intelektualistów model integralnego związku życia i twórczości” – powiedział prof. Dopart.
Zwrócił też uwagę na zasługi badaczki w dokumentowaniu i recenzowaniu wydarzeń związanych z tradycją romantyczną. „Ten rozdział dorobku uczonej rozpoczyna książka +Odnawianie znaczeń+ (1980), która pokazała czytelnikom, jak wiele zawdzięcza romantyzmowi polskie kino, teatr, masowa wyobraźnia, dzień powszedni naszej współczesnej kultury” – opisywał.
Przypomniał także o zaangażowaniu Janion w czasach PRL i Solidarności. „Przemawiając podczas pamiętnego Kongresu Kultury Polskiej, przerwanego przez stan wojenny, uczona wyrażała pragnienie, aby podniosłe uczucia patriotyczne i obywatelskie po Sierpniu’80, przeżycia zakorzenione w tradycji romantycznej, przetworzyć w wielki ruch twórczej myśli” – wspominał prof. Bogusław Dopart i podkreślił zatroskanie Janion w początkach lat 90. ubiegłego wieku o – jak mówił – „los kultury polskiej wobec niespójności tej tradycji z realiami społeczeństwa pluralistycznego i wolnego rynku”.
„Odchodząc, profesor Maria Janion pozostawia nas z wdzięcznością za swe naukowe dokonania i w zatroskaniu o przyszłość polskiej kultury, o przyszłość podstawowych wartości życia zbiorowego” – podsumował prof. Dopart.
Beata Kołodziej
bko/aszw/
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska, oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.), redaktorka-korektorka książek literackich, animatorka kulturalna.
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, satyry, grotesek, aforyzmów oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą (m.in. w stylu bliskim realizmowi magicznemu).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 36-letnim doświadczeniem zawodowym w pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej. PUBLIKACJE KSIĄŻKOWE ⇒ ⇒ książka poetycka „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009), „Peregrynacje kulturalne. Eseje * Krytyka - recenzje wywiady”, 1. tom (WO ZLP, Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań 2024) ⇒⇒ ⇒ W książkach innych autorów ⇒⇒ ⇒ ANTOLOGIACH poetyckich i tematycznych - antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (2017-2024) Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) i charytatywnych ⇒⇒ ⇒ CZASOPISMACH: we własnej w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), czasopismach ogólnopolskich i regionalnych, cyklicznych wydawnictwach (miesięcznikach, kwartalnikach, rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych (np.: „Welcome to Poznań”, Magazyn Muzyczny BRZMIENIA, „Merkuriusz Polska” „Wielkopolski Widnokrąg”, „Protokół Kulturalny”). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP, w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy (2015), na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM (2017), Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2019 i 2023), Jeżyckim Centrum Kultury w Starej Prochowni (poezja i wystawa prac graficznych (2024); poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
Organizacje. Członkini m.in.: Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, w tym Zarządu Głównego (2005-2018), Związku Zawodowego Dziennikarzy (od 2001),Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Klubu Aforystów przy WO ZLP, Klubu Literackiego DĄBRÓWKA oraz innych artystycznych pozastrukturalnych.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
