Naukowcy opublikowali odkryty 10 lat temu notatnik Juliusza Słowackiego z jego podróży po Grecji i Bliskim Wschodzie. Na trzytomową publikację składają się m.in. faksymile tego dzieła i jego transliteracja. Do 2010 r. uważano, że rękopis ten spłonął w czasie II wojny światowej.
Juliusz Słowacki (1809-1849) w latach 1836-1837 odbył podróż po krajach śródziemnomorskich i Bliskim Wschodzie – Grecji, Egipcie, Ziemi Świętej i Libanie. W czasie wyprawy miał ze sobą dwa notatniki. Naukowcy długo sądzili, że do naszych czasów zachował się tylko jeden z nich – drugi miał spłonąć w Warszawie w czasie II wojny światowej. Jednak w 2010 r. historyk z UJ prof. Henryk Głębocki odkrył go niespodziewanie w Rosyjskiej Bibliotece Państwowej w Moskwie.
Po 5 latach prac na notatnikiem ukazała się trzytomowa publikacja. Znajduje się w niej wierne odwzorowanie zaginionego dokumentu, jego transliteracja i komentarze. Zespołem, który zajmował się opracowaniem tego dzieła, kierowała historyk literatury polskiej okresu romantyzmu prof. Maria Kalinowska z Wydziału Artes Liberales UW. Środki na ten cel pochodziły z NCN. Wśród naukowców zaangażowanych w projekt byli poloniści, znawcy twórczości Słowackiego, archeolodzy, egiptolog, historyk sztuki, arabistka i orientalistka.
„Wyprawa Słowackiego na Bliski Wschód jest gotowym scenariuszem na film sensacyjny – podobnie zresztą, jak losy zaginionego notatnika, o których dowiadujemy się coraz więcej. Są one również opisane w naszej publikacji” – powiedziała w rozmowie z PAP prof. Maria Kalinowska. Wiele aspektów tej podróży poety owianych jest mgłą tajemnicy, mimo że badacze uzyskali nowe źródła na ten temat. Na przykład prof. Henryk Głębocki przybliża szerzej w jednym z tomów hipotezę o rzekomo politycznym charakterze podróży poety na Wschód – Słowacki lub towarzysze jego podróży mogli być tajnymi emisariuszami ks. Adama Jerzego Czartoryskiego.
W ocenie prof. Kalinowskiej poezja Słowackiego jest nadal aktualna. Zarówno jego twórczość, jak i podróż na Bliski Wschód może stanowić inspirację dla młodych ludzi. „Pracuję ze studentami i mając kontakt z młodzieżą absolutnie jestem pewna, że nie ubywa miłośników Słowackiego, tylko przybywa” – dodała.
Dlatego w piątek wieczorem naukowcy zaangażowani w projekt dotyczący opracowania notatnika uruchomią stronę internetową. Witryna ta ma być przestrzenią, w której naukowcy, nauczyciele, uczniowie i pasjonaci twórczości Słowackiego będą mogli korzystać z rzetelnie opracowanych materiałów, prezentować swoje dokonania, dzielić się wiedzą, czy też skorzystać z konsultacji ze środowiskiem naukowym. Przygotowała ją dr Milena Chilińska.
Według prof. Kalinowskiej odkryty w Moskwie notatnik Słowackiego był przede wszystkim brudnopisem – w przeciwieństwie do drugiego zachowanego notesu, pisanego raczej „na czysto”.
Zeszyt zawiera między innymi rękopis jednego z arcydzieł polskiego romantyzmu: poematu Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu oraz szereg innych tekstów, listów poetyckich, planów utworów, notatek, szkiców, akwarel i rysunków Słowackiego. To właśnie ilustracje zwróciły szczególną uwagę badaczy; jest ich kilkadziesiąt, część nigdy nie była reprodukowana. Poeta wykonywał je, aby udokumentować swoją podróż i odnotować interesujące go, często egzotyczne zjawiska.
Najwięcej ilustracji dotyczy Egiptu – przedstawiają one starożytne posągi i inne zabytki, bo choć Grecja zachwyciła poetę – Egipt ją przyćmił.
Formę odnalezionego notatnika najlepiej oddaje określenie „raptularz” – tak właśnie nazywano dawniej brudnopis czy notatnik, który służył do zapisywania „na gorąco” bieżących spraw. Forma notatek pozwala sądzić, że Słowacki miał swój zeszyt zawsze pod ręką – kiedy pracował twórczo lub gdy chciał coś szybko zanotować. Między strofami poezji wieszcz odnotował swoje emocje, ale także zapisywał rachunki – wynika z obserwacji naukowców.
W raptularzu nie odkryto żadnego nowego wiersza, za to ustalono ich właściwe formy. Analizy literaturoznawców wykazały, że w wielu przypadkach pierwsi edytorzy tekstów wieszcza wprowadzali modyfikacje w jego utworach, a nawet… dodawali strofy. Mogło się tak dziać m.in. ze względu na trudności w odczytaniu rękopisów Słowackiego.
Raptularz do dziś pozostaje w Moskwie. W 2012 r. polski resort kultury wystąpił drogą dyplomatyczną za pośrednictwem MSZ z wnioskiem restytucyjnym − czytamy w jednym z tomów opracowanego raptularza. […]
PAP – Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
szz/ zan/
Źródło: Serwis Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl
Portret Juliusza Słowackiego: James Hopwood; domena publiczna, Wikimedia Commons
źródło: https://polona.pl/item/portret-juliusza-slowackiego-inc-roku-1809-miesiaca-8-dnia-23 wkrzemiencu,MzY0ODE0/0/#info:metadata
Oprac. graficzne portretu (prezentacja w ramce) własne redakcji Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl www.impresjee.pl: Stefania Pruszyńska
— Stefania Pruszyńska
Stefania Pruszyńska (Stefania Golenia). Redaktor-dziennikarka, autorka publikacji wielu gatunków. Poetka, autorka utworów wielu gatunków literackich (eseje, poezja, aforyzmy, satyra, opowiadania, reportaż literacki itp.) i sztuki plastycznej. Redaktor naczelna, właścicielka-wydawca Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl
⇒⇒⇒ OD 1989 r. W REDAKCJACH i WYDAWNICTWACH. Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), polsko-amerykańskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej” (1996 – 2000) i tygodniku „Wprost” (1996 – 2000), aktualnie redaguje Gazetę Autorską IMPRESJee.pl (od 2006 r.) ⇒⇒⇒ Także w różnych okresach: redaktor merytoryczna polskich wydawnictw książkowych i redaktor-korektor różnych wydawnictw drukowanych, w tym prasy polskojęzycznej, a także wademeków w kilku językach europejskich, oraz prac naukowych czy w ramach pracy w wydawnictwach równocześnie: przedstawicielka wydawnictwa na stoisku firmowym na Międzynarodowych Targach Poznańskich lub specjalistka-przedstawicielka ds. kontaktów z mediami. ⇒⇒⇒ W latach studenckich i nieco później (do 1989): asystent antykwarski w PP „Desa”, analityk w laboratorium bakteriologii WZSChPiG.
⇒⇒⇒ W RÓŻNYCH OKRESACH WE WSPÓŁPRACY REDAKTORSKIEJ, PUBLICYSTYCZNEJ, AUTORSKIEJ, INFORMACYJNEJ: z prasą polonijną, np. dwutygodnikiem „Kurier”, Hamburg (1993 – 2010) czy np. z „Dziennikiem Polskim” (Londyn) i tytułami wydawanymi w Polsce, m.in. z: „Welcome to Poznań”, „Merkuriuszem Polska”, „Forum Wielkopolski”, „Aspektami Kulturalnymi”, Magazynem Muzycznym „Brzmienia”, „ABC”, „Protokołem Kulturalnym” oraz z redakcjami czasopism i portali środowisk dziennikarskich i literackich, w tym aktualnie: drukowanego kwartalnika i witryny prezentacyjnej „Protokołu Kulturalnego”, czasopisma „Wielkopolski Widokrąg” Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich; ⇒⇒⇒Także redaktor merytoryczna rzadkich tematycznie publikacji książkowych, np. „Księga romska” Władysława Iszkiewicza. Również redaktor-korektor: prasy drukowanej (miesięczniki), publikacji książkowych, monografii (artyści), m.in. Rafała Boettnera-Łubowskiego, „W kręgu światła i koloru. O twórczości Edmunda Łubowskiego”, książek Lednickiej Wiosny Poetyckiej, w tym oprac. Jana Grada „W gaju poezji”, albumów artyst., np. „Orły polskie. Rzeźby w drewnie” Henryka Zięby, biuletynów szkół wyższych (np. „Studenckie Graffiti”) czy prac naukowych i innych, w tym we współpracy z uczelniami wyższymi: Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, WSB, ze Związkiem Literatów Polskich czy fundacjami. *** Ponadto: animatorka kulturalna, realizatorka publikacji patronackich i akcji własnych oraz w ramach redagowanej Gazety Autorskiej „IMPRESJee”, aktualnie: Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl
⇒⇒⇒ Od 2006 r. – redaktor naczelna, wydawca i realizatorka eksperymentalnie założonej na platformie Blox.pl Gazety Autorskiej „IMPRESJee”www.impresjeee.blox.pl, nr 2190 w Rejestrze Prasy Regionalnej w SO w Poznaniu, obecnie mającej nowy adres i nazwę: Gazeta Autorska IMPRESJee.pl www.impresjee.pl * (scala zasoby Portalu Autorskiego IMPRESJee.pl z zasobami Gazety Autorskiej „IMPRESJee”). ******* Scalanie zasobów 2 mediów jest rezultatem zamknięcia przez Agorę SA w dniu 29 kwietnia 2019 r. platformy Blox.pl, na której redagowała: Gazetę Autorską „IMPRESJee” www.impresjeee.blox.pl (ok. 7,7 mln wizyt Czytelników, na TOP 1000 Blox.pl – 1. miejsce w kategorii: Prasa i Media i 1. miejsce w kategorii: Media); własne witryny artystyczne: poetycką: Poezja, Stefania Pruszyńska (ok. 570 tys. wizyt) i ArtGrafPoeFoto oraz podstrony, witryny specjalne tematyczne.
⇒⇒⇒ II. TWÓRCZOŚĆ LITERACKA-POETYCKA i PLASTYCZNA: POEZJA, ESEJE, AFORYZMY, UTWORY SATYRYCZNE, SATYROPODOBNE I INNE. *** PUBLIKACJE. Wcześniejsze: rozproszone od lat 80 i z 90. Najnowsze z 2021 r.: w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl, czasopiśmie WO ZLP „Wielkopolski Widnokrąg", „Protokole Kulturalnym” (nr 75/76), książce: „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020), ); w polsko-niemieckiej antologii polskiej poezji IV – Anthologie der polnischen Lyrik IV „Jak podanie ręki” – „Wie ein Haendedruck” (wyd.: Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018); w polsko-francuskiej Antologii poezji współczesnej X „Jak podanie ręki” – „Comme serrer la main” (wyd.: Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018), antologii „Po-tyczki aforystów”, III, wyd. Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich 2018; w polsko-angielskiej Antologii poezji „Jak podanie ręki” − Anhology of contemporatory poetry „Like The Hand of Friendship”; we własnych autorskich portalach artystycznych: Poezja, Stefania Pruszyńska oraz: ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska; własnym autorskim zbiorze poetyckim „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009); w czasopismach, m.in.: „Welcome to Poznań”, „Merkuriusz Polska”, „Protokół Kulturalny”; prasie internetowej: Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl; w wydawnictwach książkowych innych autorów (np. książce autobiograficznej Miklosza Deki Czurei, Króla Czardasza, wirtuoza skrzypiec).
***PREZENTACJE LITERACKIE. Od 2007 r. na wielu spotkaniach literackich czy festiwalach, w wielu miejscach na wydarzeniach w Poznaniu (m.in. w Domu Bretanii, Domu Romskim, klubie ZAK) i w regionie Wielkopolski (w Muzeum Arkadego Fiedlera w Puszczykówku, na plenerowych imprezach kulturalnych np. w parku przypałacowym w Nieszawie czy w Ludwikowie); za granicą, m.in. na Krecie (2010 r.); w Radiu Emaus (2012); na spotkaniach literackich w Klubie Literackim „Dąbrówka” (2011, 2013 i 2017); w Auli UAM w Poznaniu (20 sierpnia 2017); w Muzeum Etnograficznym w Poznaniu (listopad 2018); podczas II Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich: (Piła, październik 2018 r.) i na „Aforystykonie”, organizowanych przez Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich (Kalisz, 30 listopada 2018), na festynie w Dwujęzycznym LO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Poznaniu (październik 2019); podczas III Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej (październik 2019). ***WYSTAWY I PREZENTACJE PRAC PLASTYCZNYCH: VIII MASTRiN pn. Harmonia w Pałacu Działyńskich w Poznaniu (2011); w Bibliotece Publicznej w Buku (2012), w Auli UAM 20 sierpnia 2017 r., w Wielkopolskim Urz. Woj. (grudzień 2017); w Klubie Literackim „Dąbrówka” (2013, 2017), wcześniej podczas spotkań autorskich m.in. na Krecie – w Rethymno i Adelianos Kampos (2010); ***PUBLIKACJE GRAFIK, RYSUNKÓW. Najnowsze: „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020). Najstarsze: Rysunki satyryczne w Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1990 - 1991); grafiki w autorskim zbiorze swoich wierszy „Szepty dalekobieżne”; na okładkach książek (Lednickiej Wiosny Poetyckiej: „Żeby marzyć”, „W Gaju Poezji. Lednicka Wiosna Poetycka 1997 – 2015” w oprac. prof. Jana Grada – w ramach współpracy ze Związkiem Literatów Polskich; w prasie drukowanej (np. „Welcome to Poznań”) i Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl oraz we własnych artystycznych witrynach autorskich: ArtGrafPoeFoto i Poezja, Stefania Pruszyńska. ⇒⇒⇒NAGRODY, CERTYFIKATY. Nagroda w konkursie na felieton „Arkusza” – miesięcznika kulturalnego, wyd. przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996 r.); Dziennikarskie Koziołki 2017 w kategorii: Redakcja, przyznane przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (wręczone 9 maja 2017 r. na gali w Wydziale NP i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza).
Certyfikaty: US WEST Polska – specjalistka ds. konsultacji * Z ekonomii społecznej – BO Doradztwa i Edukacji pod egidą Europejskiego Funduszu Społecznego *** NAUKA. Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie Adama Mickiewicza i Akademii Ekonomicznej ***POGLĄDY. Jest zwolenniczką rozwoju dialogu kultur.
