Burzliwe, pełne intryg, podstępów i oszustw losy Don Giovanniego – uwodziciela, który porzuca kobietę po kobiecie, za co go w końcu dosięga sprawiedliwa kara, w spektaklu w Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu wyreżyserował Pippo Delbono − jeden z najwybitniejszych, wysoko cenionych reżyserów współczesnej sceny teatralnej.
„Don Giovanni” albo rozpustnik ukarany (or the Rake Punished) to opera w 2 aktach z librettem napisanym przez Lorenza da Ponte, nawiązującym do Molierowskiego „Don Juana”, i niezwykłą, urokliwą muzyką Wolfganga Amadeusza Mozarta, której zasługą jest stworzenie psychologicznych portretów bohaterów.
Dla Delbono jest to pierwsza własna wersja opery Mozarta. Kierownictwo muzyczne tego spektaklu objął maestro Gabriel Chmura, dyrektor artystyczny poznańskiej 0pery, uznawany za jednego z najwybitniejszych dyrygentów symfonicznych i operowych w Polsce.
„Don Giovanni to postać skandaliczna, szalona. Sprawia, że wszystkie pokolenia artystów popadają w kryzys. W tej grze jest sto tysięcy sensów” − mówi Pippo Delbono. Wskazuje także na uczestniczącego w spektaklu staruszka jako gościa wyjątkowego tego spektaklu − Bobo. To głuchoniemy, którego Delbono odkrył w szpitalu psychiatrycznym jako przebywającego 40 lat w zamknięciu. Zachwyt Pippo Delbono wywołała niezwykłość tego człowieka, jego swoista i cudowna poetyka gestu.
− Jest ubrany poza wszelkimi kryteriami elegancji − objaśniał Delbono, zanim na spotkaniu z realizatorami spektaklu pojawił się tak wyróżniony i tak wrażliwie odebrany przez niego, człowieka teatru, starszy niewysoki pan z rozwichrzonymi włosami, małą głową i twarzą ni to mężczyzny, ni to kobiety, zaproszony do świata sceny i publiczności…
„Moja praca w teatrze jest jak gra na skrzypcach. Od wczesnego dzieciństwa ciągle słyszałem skrzypce, skrzypce i skrzypce… Ojciec nieustannie grał. Powtarzał 3 nuty, 3 dźwięki, które niby są takie same, ale nie są takie same… Bardzo trudno grać na skrzypcach, bo one są bardzo delikatne. Moja praca w teatrze jest jak gra na skrzypcach, ale w tym czasie wolność jest totalna” − opowiada reżyser.
Spektakl zapowiada się nie tylko jako długi, bowiem trwać ma ok. 3 godzin, lecz i wnoszący silny powiew nowej świadomości teatru operowego, którą niesie Pippo Delbono.
Publiczność pozna kreację Stanisława Kuflyuka jako don Giovanniego, Wojciecha Śmiłka w roli Leporello, Iwony Hossy − operowej donny Anny, Wioletty Chodowicz obsadzającej rolę donny Elwiry, Jeongki Cho jako Don Ottavia, Natalii Puczniewskiej − Zerliny, Krzysztofa Bączyka − Masetto, Rafała Korpika − Il Commendatore.
Honorowy patronat nad premierą „Don Giovanniego” objęli: ambasador Austrii dr Thomas M. Buchsbaum i ambasador Włoch Riccardo Guariglia.
Premiera tej opery odbędzie się jutro, 22 marca, w sobotę, o godz. 19.00 w Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.
Pippo Delbono. Włoski reżyser uważany jest za jednego z najciekawszych współczesnych twórców teatralnych. Urodzony w Varazze w 1959 r., rozpoczął tradycyjne studia teatralne. Przerwał je jednak i przeniósł się do Danii, zafascynowany teatrem wschodnim, aby tam zgłębiać zasady pracy z ciałem i głosem. Wkrótce w Niemczech poznaje Pinę Bausch, od której otrzymuje zaproszenie do współpracy.
Na początku lat 80. zakłada grupę Compagnia Pippo Delbono, z którą realizuje większość swoich spektakli – począwszy od „Il tempo degli assassini” (Czas zabójców, 1987) po „Orchidee” (Orchidee, 2013).
Przełomowym momentem w jego poszukiwaniach teatralnych okazało się spotkanie z ludźmi wykluczonymi ze społeczeństwa. Niektórzy z nich, jak głuchoniemy Bobo, który ponad czterdzieści pięć lat spędził zamknięty w szpitalu psychiatrycznym w Aversa, niedaleko Neapolu, stają się kluczowymi postaciami jego spektakli. W 1997 roku powstają „Barboni” (Bezdomni), następnie „La rabbia” (Złość), poświęcona Pasoliniemu, „Guerra” (Wojna), „Esodo” (Exodus), „Urlo” (Krzyk), „Il silenzio” (Cisza), „Questi buio feroce” (Te nieludzkie ciemności), „La menzogna” (Kłamstwo), „Racconti di giugno” (Czerwcowe opowiadania). Były one prezentowane w ponad 50 krajach na całym świecie, m. in. na Festiwalu w Awinionie, Theater Spektakel w Zurychu, Biennale w Wenecji, Festiwalu Malta w Poznaniu.
Opery w dorobku reżyserskim Pippo Delbono to „Studio per Obra Maestra” w Teatrze Sperimentale w Spoleto (2007) i „Cavalleria Rusticana” w Teatrze San Carlo w Neapolu (2012).
Pippo Delbono rozwija również swoją twórczą pasję filmową. Od 2003 r. kręci filmy, które są prezentowane i zdobywają wyróżnienia na międzynarodowych festiwalach: „Guerra” (Wojna) na Festiwalu Filmowym w Wenecji, Nagroda Donatella Włoskiej Akademii Filmowej w kategorii dokument; „Grido” (Krzyk) na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rzymie (2006) czy „La Paura” (Strach), nakręcony telefonem komórkowym, na Festiwalu Filmowym w Locarno (2009). „Amore Carne” (Miłość ciała) trafił w 2013 r. do dystrybucji w kinach we Włoszech i Francji, po premierze na Festiwalu Filmowym w Wenecji w 2011 r. Jego najnowszy film, „Sangue” (Krew, 2013), wygrał nagrodę Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych na Festiwalu Filmowym w Locarno.
Znany jest również szerszej publiczności jako aktor. Wystąpił m. in. w filmie „Io sono l’amore” (Jestem miłością) Luca Guadagniniego, w którym partnerował Tildzie Swinton, „Io e te” (Ja i ty) Bernardo Bertolucciego, „Goltzius and the Pelican Company” Petera Greenawaya czy „Pulce Non C’e” (Pchełki tu nie ma) Giuseppe Bonito, który w 2013 r. był prezentowany na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodego Widza Ale Kino! w Poznaniu.
Jako autor książek, wydał m. in. „Regards” (Wydawnictwo Acted Sud) i „Corti senza menzogna” (Wydawnictwo Barbès). Na swoim koncie ma również eksperymenty muzyczne, by wymienić współpracę ze skrzypkiem Alexandrem Balanescu, Enzo Avitabile czy Laurie Anderson. Wielokrotnie nagradzany, jest laureatem m. in. nagrody Premio UBU 2011, przyznawanej przez Włoskie Stowarzyszenie Dziennikarzy Teatralnych, i wyróżnienia Nowe Rzeczywistości Teatralne, przyznanego w 2009 r. w ramach Europejskiej Nagrody Teatralnej twórcom kreującym nowy język teatru.
W artystyczne, twórcze i kreatywne dossier Pippo Delbono wpisuje się jego poznański spektakl opery „Don Giovanni” z jutrzejszą premierą − 22 marca 2014.
Stefania Pruszyńska
Fot. Pippo Delbono: Osko Bogunia
