Prof. Tadeusz Kotarbiński, jeden z najwybitniejszych polskich filozofów, twórca prakseologii, filozofii praktyczności, która w czasach współczesnych nabiera szczególnego znaczenia, urodził się 31 marca 1886 r. w Warszawie. Nazywany był Warszawskim Sokratesem.
Uczestnicy jubileuszu w uroczystych strojach akademickich. W pierwszym rzędzie stoją od prawej: profesor Tadeusz Kotarbiński, profesor Tadeusz Zieliński, rektor Uniwersytetu Warszawskiego profesor Tadeusz Brzeski, profesor Gustaw Przychocki. Fot.: NAC − Narodowe Archiwum Cyfrowe. Oprac. graf.: Stefania Pruszyńska, Redakcja Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl www.impresjee.pl
Był logikiem i etykiem, przedstawicielem legendarnej w okresie międzywojennym szkoły lwowsko-warszawskiej, a także twórcą tzw. etyki niezależnej (od wszelkiej ideologii).
Zasłynął licznymi aforyzmami, m.in. takim oto: Wiedzieć, czego się nie ma, jest ważniejsze niż wiedzieć, co się ma.
Opracował koncepcję reizmu, według której istnieją tylko konkretne rzeczy. Wszelkie cechy, własności, relacje oraz liczby to jedynie pojęcia abstrakcyjne, a ich status bytowy jest taki sam, jak czarodziejskiej różdżki. Był ateistą. Światopogląd religijny porzucił jako nastolatek.
Propagował etykę laicką, czyli taką, która obowiązuje zarówno ludzi wierzących, jak i ateistów. Wprowadził pojęcie opiekuna spolegliwego – oznaczające osobę godną zaufania; każdego, kto czuje się wezwany do usuwania cierpienia i okrucieństwa w świecie.
O prakseologii polskiego filozofa, tak cenionej w czasach współczesnych filozofii praktyczności i sprawnego działania, pisze jeden z jego uczniów prof. Wojciech W. Gasparski w niedawno wydanej książce Filozofia praktyczności. Traktat o filozofii Tadeusza Kotarbińskiego.
Książką tą pragnę zwrócić uwagę na stratę, którą poniosła polska filozofia, gdy zabrakło w niej Warszawskiego Sokratesa, jak nazwał go Karol Irzykowski − stwierdza prof. Wojciech W. Gasparski w przedmowie do Filozofii praktyczności. Traktatu o filozofii Tadeusza Kotarbińskiego.
Przekonany jest o tym prof. Timo Airaksinen z Uniwersytetu Helsińskiego. Fiński filozof uznaje pracę Kotarbińskiego Cel czynu a zadanie wykonawcy z 1913 r. za przełomowe dzieło dla literatury filozoficznej. Uważa ją za równie wybitną, co Denotowanie (On Denoting) Bertranda Russella czy Przedmiot etyki (The Subject Matter of Ethics) George’a E. Moore’a.
Tadeusz Kotarbiński uważał prakseologię za najbardziej uogólnioną teorię organizacji. Zaliczał do niej wszystkie twierdzenia na temat sprawności działań ważne wspólnie dla wszystkich wielkich dziedzin działalności ludzkiej, a więc i tezy o warunkach i formach sprawnego współdziałania pozytywnego.
Prof. Airaksinen w nawiązaniu do Kotarbińskiego wskazuje na znaczenie efektywności. Jego zdaniem, skuteczność ma nie tylko wymiar ekonomiczny, jest również jednym z warunków funkcjonowania systemu sprawiedliwego dla wszystkich. Wynika z tego, że dobrobyt jest kluczowym elementem sprawiedliwości społecznej. Jeśli system jest nieefektywny, jest mniej do rozdania. Ludzie cierpią i dlatego mają prawo się skarżyć – zauważa T. Araksinen w Filozofii praktyczności. Traktacie o filozofii Tadeusza Kotarbińskiego.
W Polsce szczególnie ceniony był Traktat o dobrej robocie Kotarbińskiego. Autor uważał, że szacunek wraz z publicznymi jego objawami winien przypadać wyłącznie za to, jak się robi swoją robotę, a nie za to, jaką ta robota zajmuje swoją pozycję w hierarchii funkcji. Nauczał, że cele środków nie uświęcają, a niektóre z nich je wręcz uświńcają. Przekonywał też, że zanim ludzkość nauczy się niebiańskiego uśmiechu, musi się wprzódy oduczyć szczerzenia zębów.
Zanim ludzkość nauczy się niebiańskiego uśmiechu, musi się wprzódy oduczyć szczerzenia zębów − Tadeusz Kotarbiński
Kotarbiński urodził się w Warszawie, ale nie był z nią związany przez całe życie. Studiował matematykę i fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim jako wolny słuchacz. Przeniósł się do Lwowa, gdzie najpierw studiował architekturę, a potem filozofię i filologię klasyczną. Był uczniem prof. Kazimierza Twardowskiego, twórcy lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej. Przed II wojną światową wrócił do Warszawy, w czasie okupacji brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie w latach 1945-1949 był rektorem Uniwersytetu Łódzkiego, a następnie rektorem Uniwersytetu Warszawskiego. Wieloletni przewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i prezes Polskiej Akademii Nauk.
Prof. Tadeusz Kotarbiński zmarł przed 40 laty, 3 października 1981 r. w Warszawie. Został pochowany na warszawskich Powązkach Wojskowych.
Jednym z jego uczniów był Alfred Tarski, uznawany za jednego z czterech najwybitniejszych logików wszech czasów (obok Arystotelesa, Gottloba Frege oraz Kurta Goedla). Jego uczniem był także filozof Leszek Kołakowski oraz socjologowie Maria i Wojciech Ossowscy. (PAP)
Autor: Zbigniew Wojtasiński
zbw/ zan/
Źródło: Serwis Nauka w Polsce – www.naukawpolsce.pap.pl
— Stefania Pruszyńska
(Stefania Pruszyńska oficjalnie: Stefania Golenia) – eseistka, poetka, redaktor-dziennikarka. Redaktor naczelna, wydawca, autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl (od 2006 r.)
Autorka publikacji różnych gatunków (eseje, recenzje, felietony, reportaże, wywiady, fotoreportaże), utworów literackich (poetyckich i prozy poetyckiej, opowiadań, utworów satyrycznych, grotesek, aforyzmów) oraz artystycznych sztuki plastycznej.
Zazwyczaj wykracza poza gatunkowe schematy. Krytycznoliterackie żywioły z upodobaniem uprawia w eseistycznej narracji. Wypowiada się hojnie w swojej twórczości artystycznej literackiej, a w plastycznej mowę swojej wyobraźni, intuicji, myśli i emocji uwalnia w obrazach o indywidualnym, rozpoznawalnym stylu, z autonomiczną, lecz zarazem wieloznaczną symboliką i metaforą.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PUBLIKACJE RÓŻNOGATUNKOWE (co najmniej 2 tys.): publicystyka, eseje, felietony, wywiady, recenzje, reportaże, fotoreportaże, utwory artystyczne: literackie i sztuki plastycznej – zarówno w Gazecie IMPRESJee.pl (od 2006 r.), własnych autorskich witrynach artystycznych (Poezja, Stefania Pruszyńska, ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska w latach: 2007-2019), własnym zbiorze poezji „Szepty dalekobieżne” (San Francisco ), jak i w wielu czasopismach ogólnopolskich i regionalnych (również w cyklicznych wydawnictwach: rocznikach) – kulturalnych, literackich, muzycznych, książkach innych autorów, antologiach poetyckich (np. Lednickiej Wiosny Poetyckiej), antologiach poezji współczesnej i antologiach poetyckich dwujęzycznych (np. w latach 2017-2023: Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej, wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”), charytatywnych i tematycznych. NAJNOWSZE PUBLIKACJE (oprócz zamieszczanych na bieżąco w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl) w: kwartalniku literackim „Protokół Kulturalny” (nr 84/2023), antologii poświęconej pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 (wyd. Posnania, Poznań, czerwiec 2023) oraz antologii VII Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej „Jesienny dotyk poezji” (wyd. WO ZLP i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, październik 2023). Także publikowała i publikuje w witrynach macierzystych środowisk dziennikarskich i literackich.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒PREZENTACJE UTWORÓW ARTYSTYCZNYCH. ⇒⇒⇒⇒Poetyckie na: spotkaniach autorskich, festiwalach kulturalnych, jako gość poetycki koncertów, specjalnych spotkań okolicznościowych i różnych społeczności, zaprzyjaźnionych twórców, wieczorach Klubu Literackiego, w kolejnych edycjach Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej WO ZLP oraz kaliskich „Aforystykonów” WO ZLP (w Poznaniu m.in.: w klubie ZAK, PoemaCafe, Pałacu Działyńskich, Domu Romskim, Domu Bretanii, siedzibie PO ZLP na os. Powstańców Warszawy w 2015 r., na Wydziale Dziennikarstwa UAM w kampusie na Morasku, Auli UAM w 2017 r., Collegium Minus UAM, siedzibie KL „Dabrówka” na Piątkowie, w Dwujęzycznym Liceum im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego; poza Poznaniem – w: Kaliszu, Nieszawie, Ludwikowie, Międzyzdrojach, a poza Polską – na greckiej Krecie w Rethymno i Adelianos Kampos w 2010 r).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z 35-letnim doświadczeniem zawodowym z pracy dziennikarskiej i redaktorskiej, a także artystycznej w redakcjach i wydawnictwach (od 1989). Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), własnej Agencji „Promotion” (1993), amerykańsko-polskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej”, tygodniku „Wprost” (1996 – 2000).
⇒⇒⇒⇒⇒ Od 2006 r. redaktor naczelna, niezależna wydawczyni, redaktor-autorka i wszechstronna realizatorka Gazety Autorskiej IMPRESJee, obecnie pod nazwą IMPRESJee.pl, o profilu kulturalnym.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ Z DOŚWIADCZENIEM WIELOASPEKTOWEJ WSPÓŁPRACY (dziennikarskiej, autorskiej artystycznej, redaktorskiej) z wieloma czasopismami, w tym polonijnymi (w latach 1992-2010: dwutygodnik – „Kurier” Hamburg, „Dziennik Polski”, „Tydzień Polski” – Londyn) oraz licznymi ogólnopolskimi i regionalnymi czasopismami kulturalnymi, literackimi (od wielu lat z „Protokołem Kulturalnym”) oraz wydawnictwami-wydawcami książek literackich i antologii poezji.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ TAKŻE REDAKTOR PROWADZĄCA I REDAKTOR-KOREKTOR (z wieloletnim doświadczeniem): czasopism (miesięczników i tygodników), monografii, albumów artystycznych i historycznych, książek poetyckich i prozy, biograficznych, antologii poetyckich, wademeków w kilku językach europejskich, biuletynów i prac naukowych i in.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAGRODY: w ogólnopolskim konkursie Miesięcznika Kulturalnego „Arkusz” Poznań-Warszawa-Kraków-Wrocław, wydawanego przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996), oraz laur „Dziennikarskie Koziołki 2017” w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy RP – dla swojej redakcji IMPRESJee.pl za wieloaspektowe realizacje.
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ NAUKA: Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza (UAM) oraz Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (AE).
⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒⇒ UPODOBANIA, POGLĄDY: Ideowiec - miłośniczka natury, harmonii, sztuk wszelakich, od wczesnej młodości zwolenniczka idei dialogu kultur i jej rozwoju.
