Międzynarodowa Konferencja Poetycka Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich okrzepła jako wydarzenie znane i wpisane w mapę poznańskiej i wielkopolskiej kultury. Główne spotkania tegorocznej 6. edycji odbywały się od 26 do 28 października w Poznaniu i w Kaliszu. Ich uczestnikami byli zaproszeni poeci z Niemiec, Serbii, Ukrainy i Włoch i różnych miast Polski, regionu Wielkopolski, Kalisza i Poznania.
W tym roku MKP nieco zmieniła stylistykę – inauguracja corocznego jesiennego zjazdu poetów odbyła się nie jak poprzednie w sali Czerwonej poznańskiego Pałacu Działyńskich i z oficjalnym otwarciem następnego dnia w sali Lubrańskiego Collegium Minus UAM, lecz w kameralnych przestrzeniach Biblioteki Raczyńskich.
Inauguracja w Poznaniu z sygnałem o zagrożeniu Domu Literatury w Warszawie. Konferencję otworzył uroczystymi oficjalnymi słowami powitania poetów i swoim wystąpieniem w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu Marek Wawrzkiewicz – prezes Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich, który m.in. przedstawił dramatyczny stan spraw związanych z Domem Literatury, znajdującym się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.
Stołeczny Dom Literatury to kamienice zbudowane po wojennych zniszczeniach w 1949 r. We wrześniu władze Śródmieścia odmówiły przedłużenia umowy dzierżawy ich dotychczasowym użytkownikom – ważnym dla polskiej kultury organizacjom literackim i kulturalnym, w tym: Związkowi Literatów Polskich, Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich, Polskiemu PEN-Clubowi i Bibliotece Donacji Pisarzy Polskich, które mają tutaj swoje siedziby. Administratorem Domu Literatury jest Fundacja Domu Literatury i Domów Pracy Twórczej, która do 1999 roku była finansowana przez Ministerstwo Kultury, a od 2000 roku jest organizacją samofinansującą się, prowadzącą działalność gospodarczą.
Obserwując sytuację z doniesień prasowych centralnych mediów, nietrudno mi było zauważyć także, że w niektórych publikacjach wyzierać począł ton uspokajający, jakoby nie było już zamiaru przeznaczenia Domu Literatury na inne cele i pojawiła się zapowiedź ze wstępną deklaracją przedłużenia umowy dzierżawy, lecz na nowych warunkach, które mają zostać ustalone. Aktualnie sytuacja Domu Literatury po podejmowanych licznych inicjatywach i interwencjach, w tym ministra kultury Piotra Glińskiego, poselskich czy działaczy formacji literackich szukających rozwiązania w decyzjach władz Śródmieścia i prezydenta Warszawy, jest nadal niejasna. Tymczasem 31 grudnia br. upływa termin wypowiedzianej we wrześniu br. umowy dzierżawy.
Poznańskie środowiska kultury, w tym zwłaszcza literackie, zbulwersowane niedawnym podobnym zamiarem pozbawienia poznańskiego Domu Literatury siedziby na ul. Wronieckiej, protestowało w obronie tej placówki, a tym razem udzieliło złożonymi podpisami uczestników VI Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej poparcia petycji Związku Literatów Polskich o zachowanie Domu Literatury w Warszawie.
Rozdanie laurów. Podczas części oficjalnej VI MKP prezes ZG ZLP Marek Wawrzkiewicz i wiceprezes ZG ZLP Zbigniew Milewski ogłosili przyznanie ustanowionych na 100-lecie ZLP za wybitne zasługi dla ZLP Złotych Odznak – Urszuli Zyburze i Lechowi Konopińskiemu, a Srebrnych Odznak – Krzysztofowi Galasowi i Lechowi Nawrockiemu. Z kolei sekretarz Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego Dominik Górny wręczył nagrody tej znanej organizacji, wyrażające uznanie dla postaw i osiągnięć: Srebrne Medale „Labor Omnia Vincit” wraz z dyplomami: Krzysztofowi Galasowi, Zbigniewowi Milewskiemu i Pawłowi Władysławowi Płócienniczakowi.
Muzycznie i poetycko. Spotkaniu przydał wyjątkowych barw koncert Aresa Chadzinikolau, który tym razem prezentował „Reliefy”. Zaś drukowanymi bohaterami dnia były: najnowszy tom wierszy Kazimierza Burnata pt. „W przestwór”, tom poetycki Teodozji Zariwnej „Ziemia siedmiu wiatrów” w tłumaczeniu Kaliny Izabeli Zioły, tom „Poezje wybrane (1981-2020)” Anny Santoliquido z przekładem Danuty Zasady i „Mieczyki” Sergeja Szełkowego.
W środowy wieczór 26 października przyjezdni i goszczeni w hotelu „Jowita” poeci mieli okazję do swobodnego dialogu z anegdotami i wspomnieniami i wysłuchania poezji śpiewanej z nowymi utworami duetu „Sobie przeznaczeni” Aliny i Krzysztofa Galasów, organizatorów poznańskiej części wydarzeń tegorocznej MKP i współorganizatorów kaliskiego programu, którzy swoim występem kontynuowali cykl swoich spotkań pn. „Literacko-muzyczny kołowrotek”.
Nowe wrażenia, treści i podniety. Spotkanie poetów w zielonym, egzotycznym zakątku − Palmiarni Poznańskiej stanowiło nowy wątek i niecodzienne urozmaicenie. Był już czwartek 27 października, drugi dzień programowego scenariusza. Wcześniej odbywały się spotkania indywidualne uczestników konferencji z publicznością w poznańskich szkołach i Uniwersytecie im. A. Mickiewicza.
Po palmiarnianych zadziwieniach okazami żywej przyrody − w kawiarni „7 kontynentów” wybrzmiały wiersze czytane z antologii polsko-litewskiej, czemu patronowali: Danuta Bartosz i Krzysztof Galas.
Na trasie konferencyjnej mapy widniało kolejne lokum przedstawień twórczych realizacji: Biblioteka Raczyńskich. W tej książnicy drugie popołudnie konferencji nasyciły refleksyjnymi nastrojami wiersze i piosenki poetyckie, wspomnieniowe, przywołujące postacie poetów, m.in.: Andrzeja Bartyńskiego i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, w koncercie Lecha Nawrockiego z zespołem.
Słowu pisanemu zaś dała głos Ada Matysiak, która prezentowała swoją nowo wydaną książkę „Trzeba z jednego światła wyjść i w nowym blasku błysnąć”. Natomiast Anna Kokot-Nowak czytała jeden z felietonów z „Weny w kostiumie”. Jerzy Grupiński wystąpił z prelekcją pt. „Mamiori – romskie drogi i słowa”, a psycholog Roman Ograszko w swoim referacie skupił się na tematyce związanej z „Autoprezentacją”.
„Złota Książka” 2022 dla Anny Santoliquido, poetki ze słonecznej Italii, działaczki Międzynarodowego Ruchu „Kobiety i Poezja”. W programowe wydarzenia wpisał się na zakończenie spotkania w Bibliotece Raczyńskich akt uroczystego wręczenia wybitnej włoskiej poetce, autorce świeżo wydanego przez Fundację Literacką „Jak podanie ręki” i WO ZLP tomu „Poezje wybrane (1981-2020)” – Annie Santoliquido tegorocznej „Złotej Książki” – Nagrody im. Wincentego „Witka” Różańskiego, przyznawanej co rok decyzją Kapituły, a ustanowionej w 2012 roku przez Danutę Bartosz, wówczas wiceprezes ZLP, i Małgorzatę Kasztelan-Różańską – wdowę po poznańskim poecie Wincentym Różańskim.
W Kaliszu: XXVI „Aforystykon”, koncert piosenki poetyckiej, haiku jazzowe, wystawa, wykład i biesiada. Już wczesnym rankiem w piątek 28 października sprzed poznańskiego hotelu „Jowita” wyruszył autokar do Kalisza. Część uczestników MKP z innych miast czy z pobliża Kalisza miała własne sposoby na dotarcie do kaliskiego I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka. W sali konferencyjnej tej już od lat gościnnej dla twórców placówki szkolnej powitała naszą poetycką gromadę dyrektor Urszula Janczar i prowadząca spotkania kaliskie Urszula Zybura, wiceprezes WO ZLP, poetka, aforystka, esperantystka, od ćwierćwiecza organizatorka i kreatorka międzynarodowego festiwalu „Aforystykon”.
Tutaj też najpierw prezentowali swoje utwory uczestniczący w tegorocznej Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej poeci spoza Polski: Anna Santoliquido, Teodozja Zariwna, Sergej Szełkowy, Vladan Stamenković. Po tych wystąpieniach nadeszła pora na czytanie wierszy przez nas przyjezdnych z Polski i miast regionu Wielkopolski, Kalisza i Poznania. Wszyscy to autorzy utworów w antologii VI MKP „Kalisz stolicą aforyzmu”. Ta cykliczna publikacja, związana każdorazowo z edycją kolejnej konferencji, wydawana z nowymi czy aktualizowanymi treściami przez zespoły redakcyjne książek Fundacji Literackiej „Jak podanie ręki” Danuty Bartosz i WO ZLP, jest poświęcona twórczości literackiej, szczególnie poetyckiej, zarówno twórców polskich, jak i zaproszonych z wielu krajów świata, a ponadto aforystycznej. W tegorocznej konferencyjnej antologii pomieszczono eseje, wiersze, aforyzmy i biogramy 61 autorów. Pośród edytowanych przez tę fundację i WO ZLP publikacji książkowych znajdziemy również wiele dwujęzycznych antologii współczesnej poezji polskiej, m.in.: polsko-niemiecką, polsko-angielską, polsko-francuską, polsko-hiszpańską, polsko-litewską, polsko-grecką, a także tomy poetyckie czy rzadkie tematycznie wydawnictwa indywidualnych autorów. Wiadomo też, że został przygotowany przekład na język ukraiński książki Łukasza Wierzbickiego pt. „Afryka Kazika”. Ta książka jest darem dla miasta Kalisz z docelowym przeznaczeniem dla uczniów kaliskich szkół i bibliotek, przede wszystkim dla dzieci ukraińskich. Kolejną publikacją książkową przygotowaną na VI MKP jest „Człowiek jeden z wielu – w twórczości Józefa Jana Swędrowskiego”, do której aforyzmy wybrała Urszula Zybura (2022).
Finezyjne menu biesiadne. Zegary w Kaliszu nie ustawały w swoim mozole, nieodczuwalnym przez nas wsłuchanych w wiersze czytane przez konferencyjnych współbiesiadników, zerkających tylko mimochodem na niemilknący za oknami blask słońca. Aura polskiej złotej jesieni podsycała dobrodziejstwa klimatu ducha, który tutaj zapanował. Wkomponowały się też w tę wyjątkową urodę dnia prace graficzne autorstwa Danuty Witkowskiej, utrzymane w lekkości i kolorycie delikatnych pasteli, wyeksponowane na wystawie pn. „Moje impresje” (foto-grafie, jak określiła je autorka na plakacie) w sali licealnej, a też w następnym miejscu biesiadowania w lokalu na ul. Zamkowej, do którego peregrynowaliśmy na wspólny obiad i artystyczną biesiadę.
Jak się okazało, artystycznemu menu tegorocznej konferencji nieustająco przybywało smaków i treści – najpierw po ziemskim pożywieniu zostaliśmy uraczeni lirycznym koncertem piosenki poetyckiej do słów Urszuli Zybury w wykonaniu Patrycji Kliber – wokalistki i akompaniującego jej Jakuba Krasowiaka. Przestało być też tajemnicą haiku stworzone przez Urszulę Zyburę z fascynacji jazzem, opublikowane w książce „Haiku jazzowe”, której szatę wizualną zainspirowały fotografie jazzmanów autorstwa jej brata Eligiusza Zybury. To wydawnictwo na kanwie tych fotografii zilustrowała Danuta Witkowska.
Kolejny temat, tym razem o charakterze charakterze wspomnieniowym, przedstawił dr Maciej Michalski w swoim wykładzie pn. „Teatr w poezji – poezja w teatrze”, którym przypomniał niektóre niekonwencjonalne formuły, realizacje i postacie twórców autorskich eksperymentalnych teatrów w Polsce, począwszy od najbardziej znanego Jerzego Grotowskiego czy Teatru Brama i Teatru STU.
Finalna część konferencji, prowadzona przez Alinę i Krzysztofa Galasów, została okraszona aforyzmami czytanymi przez członków kaliskiego Klubu Aforystów WO ZLP ze źródła ich publikacji – wspomnianej antologii VI MKP, a będącymi esencjonalnym clou artystycznego biesiadowania w Kaliszu.
Stefania Pruszyńska
Fotoreportaż z VI MKP w Kaliszu (z 28 października 2022): Stefania Pruszyńska
(Tekst artykułu aktualizowany).
Tekst i fot.: Wszelkie prawa zastrzeżone