W Muzeum Narodowym w Poznaniu 30 grudnia 2012 otwarto wystawę „W służbie sacrum. Z kultury muzycznej Jasnej Góry i Poznania w XVIII wieku”, prezentującą barokowe instrumenty kapeli klasztoru oo. paulinów na Jasnej Górze i poznańskiej kapeli kościoła św. Marii Magdaleny oraz archiwalne rękopisy muzyczne. Inaugurację tej ekspozycji uświetnił koncert holenderskiego zespołu Sine Pulvere, specjalizującego się w wiernym odtwarzaniu muzyki dawnej.
Historyczne instrumenty muzyczne Kapeli Jasnogórskiej, na których ona grała, zostały wypożyczone ze zbiorów Jasnej Góry. Zanim znalazły się na wystawie, poddano je kompleksowej renowacji, której się podjęli konserwatorzy z Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Narodowego w Poznaniu. Wyeksponowane obiekty to oryginalne zabytki z kolekcji klasztornej, nieliczne zaś − uzupełnione ze zbiorów Muzeum Instrumentów Muzycznych, zgodne z archiwaliami jasnogórskimi.
O jasnogórskiej kapeli, jej instrumentarium i muzyce. Warto podkreślić, iż jasnogórski zbiór to wielka rzadkość. Tworzą go: 120 oryginalnych instrumentów (z okresu od lat 60. XVII w. do 1914 r.), a także obszerna kolekcja rękopisów i druków muzycznych, obejmująca blisko 3000 kompozycji czy ksiąg archiwalnych z różnymi świadectwami i dokumentami związanymi z istnieniem tej kapeli i jej różnych aktywności (np. akta prowincji, rachunki). Ta wielość źródeł ułatwia przedstawienie historii tej kapeli, a nadto umożliwia wierne historycznie wykonawstwo muzyki granej przez nią na Jasnej Górze.
Kompozycje jasnogórskie wymagały instrumentów zwanych Kirchentrio, tj. pierwszych i drugich skrzypiec oraz grupy basso continuo, której skład mogły stanowić w zależności od kompozycji m.in. takie zestawy instrumentów, jak: same organy, organy i violone, organy i wiolonczela, organy i fagot. W jasnogórskim Kirchentrio w rozszerzeniu tego instrumentarium uczestniczyły trąbki naturalne, na których podczas uroczystych odsłon Cudownego Obrazu Matki Boskiej grano fanfary. Na nich muzycy również wykonywali tzw. ganki, czyli pieśni i hymny, które były wykonywane w wieży bazyliki jasnogórskiej.
Instrumenty używane przez muzyków Kapeli Poznańskiej z uwagi na to, że nie zachowały się w zbiorach, zostały odtworzone na podstawie kolekcji Muzeum Instrumentów Muzycznych. Ten XVIII-wieczny zespół farno-miejski w Poznaniu (jak podają źródła, w tym zachowane jego kompozycje repertuarowe np. z lat 60. XIII w., spis inwentarza kościelnego z: 1748 r. czy rękopisy: Missa ex D F.X. Brixiego (1764) na sopran, alt, tenor, bas, dwoje skrzypiec, dwie trąbki i organy oraz Missa in F F.J. Oehlschlagla (1771/1772) na sopran, alt, tenor, bas, dwoje skrzypiec, altówkę, dwie trąbki i organy) używał w podstawowym zestawie: organów, pozytywu, skrzypiec, wioli, trąbek, waltorni i kotłów. Z niektórych tych źródeł można zaczerpnąć także wiedzy o pochodzeniu tych instrumentów, np. w jakiej pracowni je stworzono.
Ekspozycja umożliwia nie tylko obejrzenie muzycznego instrumentarium, lecz również posłuchanie ich historycznych brzmień. Na wystawie zamieszczono także rękopisy muzyczne pochodzące z Archiwum oo. Paulinów na Jasnej Górze oraz z Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.
Koncert zespołu SinePulvere z Holandii. Na inaugurację poznańskiej ekspozycji zorganizowano koncert „W służbie sacrum” zespołu Sine Pulvere z Holandii, odtwarzającego zachowany repertuar obu kapel zgodnie z praktyką wykonawczą tamtych czasów. Zespół ten tworzą: Tanja Obalski – sopran, Lester Lardenoye – alt, Mark Omvlee – tenor, Matthew Baker – bas, Mike Diprose – trąbka naturalna, Jean Charles Dénis – trąbka naturalna, Lucas van Helsdingen – obój, obój di selva, Christopher Colin – obój & obój di selva, Stephen Freeman – skrzypce, Margreet van der Heyden – skrzypce, Gesina Liedmeier – violone, Alice Humbert – pozytyw organowy.
W programie koncertu zawarto kompozycje najlepszych polskich kompozytorów z XVIII wieku z Jasnej Góry oraz stworzone dla zespołu farno-miejskiego z Poznania. Były to utwory m.in.: Marcina Józefa Żebrowskiego, Franciszka Perneckhera, Františka Xavera Brixiego i Józefa Zeidlera.
Muzyka sakralna w oryginalnym brzmieniu została zaprezentowana w przestrzeni Muzeum Narodowego w Poznaniu, w Galerii Malarstwa i Rzeźby. Koncert ten był wydarzeniem zwłaszcza dla koneserów muzyki dawnej, a i również ciekawym doświadczeniem poznawczym dla miłośników muzyki w ogóle.
Muzyka historyczna, zwana dawną, nie jest popularna wśród wykonawców, przynajmniej taką tendencję można obserwować już od wielu lat. Znakomitą na ten niedostatek odpowiedzią jest aktywność zespołu Sine Pulvere, który w inicjatywach na rzecz rozwoju muzyki dawnej jest konsekwentnym kontynuatorem idei swoich poprzedników z lat 50. XX w. Wierność używanych przez ten zespół instrumentów, odpowiadających używanym w danym czasie – jest istotną cechą jego działania. Muzycy starają się odwzorować instrumenty według dostępnych dokumentów historycznych. Kierują się pasją, której się oddają z poświęceniem, nie bacząc na nakłady swojego trudu dla zapewnienia autentyzmu tych instrumentów, co jest godne najwyższego podziwu i uznania.
Polska muzyka w XVIII w. właściwie swój rozwój zawdzięczała przede wszystkim przychylnym jej kościelnym środowiskom i ośrodkom: diecezjalnym i zakonnym. (Wówczas dwory uznawały wyłącznie kompozycje i twórców spoza Polski, w tym zwłaszcza z Francji, Włoch i Niemiec). Obie kapele: jasnogórska i poznańska, w tamtych czasach cieszące się dużym uznaniem, otrzymywały pomoc Kościoła i wspólnot- zarówno na instrumentarium, pracę twórczą, wykonawczą, jak i na potrzeby egzystencjalne ich członków i twórców muzycznych. Istnienie tych kapel miało spory wpływ na polską kulturę muzyczną tamtej epoki.
Program edukacyjny. Wystawa jest pomyślana jako przedsięwzięcie kompleksowe, ze specjalnym programem edukacyjnym, obejmującym spotkania: 6 stycznia o 12.00 – Patryk Frankowski: „XVIII-wieczne instrumenty muzyczne we współczesnej praktyce wykonawczej”; 13 stycznia o 12.00 – dr Alina Mądry: „Co nam może powiedzieć rękopis muzyczny?”; 20 stycznia o 12.00 – dr Maciej Broniewski: „Działalność rodziny Casparinich”; 27 stycznia o 12.00 – dr Adriana Podmostko: „Architektura i wyposażenie dawnej kolegiaty farnej w Poznaniu”; 3 lutego o 12.00 – Patryk Frankowski: „XVIII-wieczni kapeliści jasnogórscy i ich „dyrygenci”; 10 lutego o 12.00 – prof. Remigiusz Pośpiech: „Musica Claromontana”; 17 lutego o 12.00 – dr Maciej Broniewski: „Motyw orkiestry anielskiej w sztuce baroku”; 24 lutego o 12.00 – dr Alina Mądry: „Nasza świadomość muzycznej przeszłości, czyli jak muzykowano w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej”.
Wystawa w Poznaniu do 10 marca, później – w Częstochowie. W poznańskim Muzeum Narodowym, w Galerii Malarstwa i Rzeźby wystawa będzie czynna do 10 marca 2013. Organizatorzy wystawy: Muzeum Narodowe w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu oraz współorganizator: klasztor oo. Paulinów na Jasnej Górze udostępnią ją również w klasztorze częstochowskim od 1 maja do 31 sierpnia. Kuratorami tej ekspozycji są: Patryk Frankowski i Alina Mądry, a patronat medialny nad nią sprawuje m.in. Biuro Prasowe Jasnej Góry.
Muzeum Narodowe w Poznaniu dla zainteresowanych wystawą szkół zapewnia przewodnika – w czwartki i piątki w godzinach otwarcia muzeum (po uprzednim ustaleniu wizyty w muzeum w Dziale Edukacji Muzealnej, tel. 61 8568 136/137).
Stefania Pruszyńska
Fot: Muzeum Narodowe w Poznaniu
— Stefania Pruszyńska
Stefania Pruszyńska (Stefania Golenia). Redaktor-dziennikarka, autorka publikacji wielu gatunków. Poetka, autorka utworów wielu gatunków literackich (eseje, poezja, aforyzmy, satyra, opowiadania, reportaż literacki itp.) i sztuki plastycznej. Redaktor naczelna, właścicielka-wydawca Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl
⇒⇒⇒ OD 1989 r. W REDAKCJACH i WYDAWNICTWACH. Etatowo: w niezależnym Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1989 – 1991), polsko-amerykańskim wydawnictwie US West Polska (1993 – 1996), „Gazecie Targowej” (1996 – 2000) i tygodniku „Wprost” (1996 – 2000), aktualnie redaguje Gazetę Autorską IMPRESJee.pl (od 2006 r.) ⇒⇒⇒ Także w różnych okresach: redaktor merytoryczna polskich wydawnictw książkowych i redaktor-korektor różnych wydawnictw drukowanych, w tym prasy polskojęzycznej, a także wademeków w kilku językach europejskich, oraz prac naukowych czy w ramach pracy w wydawnictwach równocześnie: przedstawicielka wydawnictwa na stoisku firmowym na Międzynarodowych Targach Poznańskich lub specjalistka-przedstawicielka ds. kontaktów z mediami. ⇒⇒⇒ W latach studenckich i nieco później (do 1989): asystent antykwarski w PP „Desa”, analityk w laboratorium bakteriologii WZSChPiG.
⇒⇒⇒ W RÓŻNYCH OKRESACH WE WSPÓŁPRACY REDAKTORSKIEJ, PUBLICYSTYCZNEJ, AUTORSKIEJ, INFORMACYJNEJ: z prasą polonijną, np. dwutygodnikiem „Kurier”, Hamburg (1993 – 2010) czy np. z „Dziennikiem Polskim” (Londyn) i tytułami wydawanymi w Polsce, m.in. z: „Welcome to Poznań”, „Merkuriuszem Polska”, „Forum Wielkopolski”, „Aspektami Kulturalnymi”, Magazynem Muzycznym „Brzmienia”, „ABC”, „Protokołem Kulturalnym” oraz z redakcjami czasopism i portali środowisk dziennikarskich i literackich, w tym aktualnie: drukowanego i witryny prezentacyjnej „Protokołu Kulturalnego” i Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich ⇒⇒⇒Także redaktor merytoryczna rzadkich tematycznie publikacji książkowych, np. „Księga romska” Władysława Iszkiewicza. Również redaktor-korektor: prasy drukowanej (miesięczniki), publikacji książkowych, monografii (artyści), m.in. Rafała Boettnera-Łubowskiego, „W kręgu światła i koloru. O twórczości Edmunda Łubowskiego”, książek Lednickiej Wiosny Poetyckiej, w tym oprac. Jana Grada „W gaju poezji”, albumów artyst., np. „Orły polskie. Rzeźby w drewnie” Henryka Zięby, biuletynów szkół wyższych (np. „Studenckie Graffiti”) czy prac naukowych i innych, w tym we współpracy z uczelniami wyższymi: Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, WSB, ze Związkiem Literatów Polskich czy fundacjami. *** Ponadto: animatorka kulturalna, realizatorka publikacji patronackich i akcji własnych oraz w ramach redagowanej Gazety Autorskiej „IMPRESJee”, aktualnie: Gazety Autorskiej IMPRESJee.pl
⇒⇒⇒ Od 2006 r. – redaktor naczelna, wydawca i realizatorka eksperymentalnie założonej na platformie Blox.pl Gazety Autorskiej „IMPRESJee”www.impresjeee.blox.pl, nr 2190 w Rejestrze Prasy Regionalnej w SO w Poznaniu, obecnie mającej nowy adres i nazwę: Gazeta Autorska IMPRESJee.pl www.impresjee.pl * (scala zasoby Portalu Autorskiego IMPRESJee.pl z zasobami Gazety Autorskiej „IMPRESJee”). ******* Scalanie zasobów 2 mediów jest rezultatem zamknięcia przez Agorę SA w dniu 29 kwietnia 2019 r. platformy Blox.pl, na której redagowała: Gazetę Autorską „IMPRESJee” www.impresjeee.blox.pl (ok. 7,7 mln wizyt Czytelników, na TOP 1000 Blox.pl – 1. miejsce w kategorii: Prasa i Media i 1. miejsce w kategorii: Media); własne witryny artystyczne: poetycką: Poezja, Stefania Pruszyńska (ok. 570 tys. wizyt) i ArtGrafPoeFoto oraz podstrony, witryny specjalne tematyczne.
⇒⇒⇒ II. TWÓRCZOŚĆ LITERACKA-POETYCKA i PLASTYCZNA: POEZJA, ESEJE, AFORYZMY, UTWORY SATYRYCZNE, SATYROPODOBNE I INNE. *** PUBLIKACJE. Wcześniejsze: rozproszone od lat 80 i z 90. Najnowsze: w książce „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020), „Protokole Kulturalnym” (nr 69); w Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl www.impresjee.pl; w polsko-niemieckiej antologii polskiej poezji IV – Anthologie der polnischen Lyrik IV „Jak podanie ręki” – „Wie ein Haendedruck” (wyd.: Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich i Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018); w polsko-francuskiej Antologii poezji współczesnej X „Jak podanie ręki” – „Comme serrer la main” (wyd.: Fundacja Literacka „Jak podanie ręki”, Poznań, 2018), antologii „Po-tyczki aforystów”, III, wyd. Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich 2018; w polsko-angielskiej Antologii poezji „Jak podanie ręki” − Anhology of contemporatory poetry „Like The Hand of Friendship”; we własnych autorskich portalach artystycznych: Poezja, Stefania Pruszyńska oraz: ArtGrafPoeFoto, Stefania Pruszyńska; własnym autorskim zbiorze poetyckim „Szepty dalekobieżne” (San Francisco 2009); w czasopismach, m.in.: „Welcome to Poznań”, „Merkuriusz Polska”, „Protokół Kulturalny”; prasie internetowej: Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl; w wydawnictwach książkowych innych autorów (np. książce autobiograficznej Miklosza Deki Czurei, Króla Czardasza, wirtuoza skrzypiec).
***PREZENTACJE LITERACKIE. Od 2007 r. na wielu spotkaniach literackich czy festiwalach, w wielu miejscach na wydarzeniach w Poznaniu (m.in. w Domu Bretanii, Domu Romskim, klubie ZAK) i w regionie Wielkopolski (w Muzeum Arkadego Fiedlera w Puszczykówku, na plenerowych imprezach kulturalnych np. w parku przypałacowym w Nieszawie czy w Ludwikowie); za granicą, m.in. na Krecie (2010 r.); w Radiu Emaus (2012); na spotkaniach literackich w Klubie Literackim „Dąbrówka” (2011, 2013 i 2017); w Auli UAM w Poznaniu (20 sierpnia 2017); w Muzeum Etnograficznym w Poznaniu (listopad 2018); podczas II Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej Wielkopolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich: (Piła, październik 2018 r.) i na „Aforystykonie”, organizowanych przez Wielkopolski Oddział Związku Literatów Polskich (Kalisz, 30 listopada 2018), na festynie w Dwujęzycznym LO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Poznaniu (październik 2019); podczas III Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej (październik 2019). ***WYSTAWY I PREZENTACJE PRAC PLASTYCZNYCH: VIII MASTRiN pn. Harmonia w Pałacu Działyńskich w Poznaniu (2011); w Bibliotece Publicznej w Buku (2012), w Auli UAM 20 sierpnia 2017 r., w Wielkopolskim Urz. Woj. (grudzień 2017); w Klubie Literackim „Dąbrówka” (2013, 2017), wcześniej podczas spotkań autorskich m.in. na Krecie – w Rethymno i Adelianos Kampos (2010); ***PUBLIKACJE GRAFIK, RYSUNKÓW. Najnowsze: „Kalisz stolicą aforyzmu” (2020). Najstarsze: Rysunki satyryczne w Dzienniku Wielkopolan „Dzisiaj” (1990 - 1991); grafiki w autorskim zbiorze swoich wierszy „Szepty dalekobieżne”; na okładkach książek (Lednickiej Wiosny Poetyckiej: „Żeby marzyć”, „W Gaju Poezji. Lednicka Wiosna Poetycka 1997 – 2015” w oprac. prof. Jana Grada – w ramach współpracy ze Związkiem Literatów Polskich; w prasie drukowanej (np. „Welcome to Poznań”) i Gazecie Autorskiej IMPRESJee.pl oraz we własnych artystycznych witrynach autorskich: ArtGrafPoeFoto i Poezja, Stefania Pruszyńska. ⇒⇒⇒NAGRODY, CERTYFIKATY. Nagroda w konkursie na felieton „Arkusza” – miesięcznika kulturalnego, wyd. przez Oficynę Wydawniczą „Głos Wielkopolski” (1996 r.); Dziennikarskie Koziołki 2017 w kategorii: Redakcja, przyznane przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (wręczone 9 maja 2017 r. na gali w Wydziale NP i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza).
Certyfikaty: US WEST Polska – specjalistka ds. konsultacji * Z ekonomii społecznej – BO Doradztwa i Edukacji pod egidą Europejskiego Funduszu Społecznego *** NAUKA. Wiedzę akademicką zdobywała w Uniwersytecie Adama Mickiewicza i Akademii Ekonomicznej ***POGLĄDY. Jest zwolenniczką rozwoju dialogu kultur.
